سوکوت :آیین پاییزه کلیمیان اصفهان » اصفهان امروز آنلاین

در عید سوکوت (سایبان‏ها) مدت‏ها از زمان اعطای  تعالیم الهی تورات می‏گذشت و آنها با اجرای فرمان‏های خداوند طعم و لذت آن را چشیده بودند و اکنون می‏توانستند به طور کامل به شادمانی بپردازند و خدای خود را سپاس بگویند.
براین اصل است که هرساله پاییز موسم و فصل سایه بانها و عید اجتماع و جشن تورات برای همه یهودیان ایرانی
 روزهایی معنوی ومقدس محسوب می شود
و  برای این قشر از جامعه ایرانی 
ایامی خاطره انگیز و ماندگار را رقم می زند‌.

کلیمیان در اصفهان ودرایران ودرواقع بصورت جهانی وهمزمان پس از جشن سال نو عبری که همواره در پایان تابستان ودرآغاز پاییز برگزار می شود و بعداز روزه بزرگ ۲۵ساعته کیپور که روز کفاره گناهان خوانده شده عیدی را جشن می گیرند که به سوکوت یا جشن سایه بان ها شهرت دارد 

کلمه سوکوت جمع کلمه عبری «سوکا» به معنی سایه‏ بان است. سوکا بنایی موقت است  که سقف آن از شاخه و برگ درخت درست شده و در ایام عید سوکوت (عید سایبان‏ها) برپا می‏شود. در تورات مقدس سفر لاویان فصل ۲۳  آمده است  «هفت روز در سایبان‏ها ساکن شوید …
 به خاطر این که نسل‏های بعدی شما بدانند که بنی‏ اسرائیل را هنگامی که آنها را از مصر بیرون آوردم در سوکوت (سایبان‏ها) ساکن نمودم».
 این جشن در ۱۵ ماه عبری تیشری مصادف با اواسط  تا اواخر مهرماه هرسال  شروع می‏شود و ۹ روز ادامه دارد. از این ۹ روز ۷ روز آن سوکوت است و روز هشتم(شمینی عصرت) نام دارد و این عید روز هشتم ارتباطی به عید سوکوت ندارد و روز مخصوصی است و روز نهم هم جشن  (سیمحت تورا) نام دارد. و به مناسبت به پایان  رسیدن قرائت ۵ سفر تورات در عرض یک سال برگزار می‏شود. 

عید سوکوت عید جمع‏ آوری محصول هم می‏باشد، چون این جشن جنبه کشاورزی دارد، پس از جمع‏ آوری محصول به پاس نعمت‏های بی‏کرانی که خداوند به ما ارزانی داشته است، چهار نوع از محصولات زمین را در دست گرفته و براخا (دعا) مخصوص را می‏خوانیم و این چهار نوع عبارتند از : ترنج یا بالنگ غیرپیوندی شاخه درخت خرما، شاخه درخت مورد، شاخه درخت بید. که به نشانی برکت و شادی در دست گرفته شده و مراسمی نمادین به واسطه آنها برگزار میگردد.
 همچنین رسم است که کودکان و نوجوانان علیرغم تزیینات زیبا و چشم نواز در زیر سقف و طاق سوکا  به نصب میوه های رنگارنگ‌ومتنوع مبادرت می ورزند و به همین علت به عید سایه بانها عید میوه بندان نیز گفته می شود‌

می‏دانیم که زمان خروج بنی‏ اسرائیل از مصر، در ۱۵ ماه عبری نیسان یعنی در فصل بهار واقع شده است، لذا منطقی به نظر می‏رسد که مراسم سکونت در سوکا نیز در همان هنگام یعنی در فصل بهار انجام شود. 
اما چرا خداوند اجرای این مراسم را به ۱۵ ماه عبری تیشری در فصل پاییز موکول نموده است؟
 دانشمندان یهود برای این سؤال چند جواب داده‏ اند: 
۱- در تلمود ودر رساله مخصوص عید سوکا  آمده است : دانشمندی به نام  ربی الیعزر می‏فرماید که در بیابان سینای، در طی این ایام بیش از پیش  ابرهای جلال الهی از بنی‏ اسرائیل محافظت می‏کردند و برای آنها همانند سایبان (سوکا) بودند.و در روز توسط ستونهای ابر و درشب توسط ستونهای آتش از قوم بنی اسراییل در بیابان محافظت می شد
 لذا مراسم جشن سوکوت بدین صورت اجرا‌میشود.
 

  
۲- دلیل دیگر واقع شدن این جشن در پانزده ماه عبری تیشری، دنبال کردن روز بزرگ کیپور (روزه کیپور) است.  و کیپور روزه بزرگ یهودیان است که در آستانه سال نو عبری و به مدت بیش از ۲۵ساعت برگزار میشود.
فردی که آئین روز کیپور را به خوبی برگزار نموده و گناهان او مورد بخشش قرار گرفته‏  اند نیاز به مکان و فرصتی دارد که در آن به تفکر پرداخته و درباره اصلاح مسیر ینده زندگی خود بیاندیشد. درباره چگونگی ادامه راه زندگی مناسبی که مطابق با خواسته خداوند باشد، فراهم ‏سازد. 
۳- این مراسم در فصل پاییز انجام می‏شود که همه مردم سایبان‏هی موقت خود را جمع‏ آوری کرده و برای فرار از سرما و باران به خانه‏ های خود باز می‏گردند. در این هنگام است که بنی‏ اسرائیل سوکاها (سایبان‏های) خود را برپا کرده و حقیقتاً نشان می‏دهند که بدون لذت و منفعت شخصی و بدون نیت تفریح و مسائل مادی فقط جهت کسب رضایت خالق خود این فرمان الهی را انجام می‏دهند.
۴- با توجه به آیات تورات مقدس درباره اعیاد سه‏ گانه، پسح (عید فطیر)، شاووعوت (اعطای ده فرمان) و سوکوت (سایبان‏ها)‌ملاحظه می‏شود که خداوند درباره این عید سوکا، (سایه‏ بان) بیش از سیر اعیاد بر شادی جامعه تأکید می‏ورزد.

 چنانچه در تورات مقدس کتاب تثنیه فصل ۱۶ آیات ۱۴ و ۱۵) گفته شده است  در این عید کاملاً شاد باش.و سوکا و سیمخاتورا دو عید بزرگ و زیبای یهودیان است که هرساله در آستانه پاییز برگزار میشود.

 
 
۵- با یک نگاه عمیق‏تر، می‏توان همین روند را در تاریخ اولیه بنی‏ اسرائیل نیز مشاهده کرد. آنها در پسح (عید فطیر) از بندگی رها شده و از مصر خارج شدند. با وجود دست‏یابی به آزادی، آنها از آینده خود مطلع و مطمئن نبودند، 
لذا شادی آنها کامل نبود.
 در شاووعوت (عید اعطاء ده فرمان) خداوند تورات را به آنها اعطا نمود و جامعه نتیجه ایمان خود به خداوند را مشاهده کرد و اما آنها هنوز این تعالیم الهی را به مرحله اجرا نگذاشته بودند و همچنان شادی آنها ناقص بود.