اعتراف‌های تلخ   » اصفهانیا

در هر طبقه‌ای از ساختمان مسکونی و اداری که اقامت داریم فارغ از همه گرفتاری‌های فکر و جسمی، لحظه‌ها را غنیمت شمرده و از پنجره مشرف به کوه یا قسمتی دورتر از شهر، متفکرانه هوا را نظاره‌گر باشیم و تلاش کنیم عمق بیشتری از فاصله را ببینیم و کنکاش کنیم در آنجا چه می‌گذرد. قطعا اگر این روزها با دوربین شکاری هم نگاه کنیم بازهم جز سیاهی و دود چیزی تازه نخواهیم دید. در سرتاسر سرزمین بیشتر از ۲۵۰ سیستم پالایش، شهرها را در بر گرفته تا در دسترس محققان باشد؛ اما آنچه به‌دست‌آمده اینست که از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱ یعنی در طول چهار سال متوالی، غلظت آلاینده‌های هوا هم چنان رو به افزایش بوده است! راه گریزی نیست چون در هر نقطه از شهر که باشیم، آلودگی‌ها به طریقی داخل ریه‌هایمان خواهد شد و حتی درون خانه‌ها و دفترهای سرپوشیده هم همین آلودگی‌ها یقیناً اندکی کمتر وجود دارند تا جایی که به‌طور متوسط روزی ۱۳۶ مرگ منتسب به آلودگی هوا در کل سرزمین به ثبت رسیده است و این آمار دلواپس‌کننده به نظر می‌رسد. سوأل اینجاست که آیا تنها راه چاره در انتظار نشستن وزیدن باد و آمدن برف و باران است و باید دست روی دست گذاشت یا به مقابله با آلودگی هوا پرداخت؟ دکتر محمدصادق حسنوند، استاد دانشگاه علوم پزشکی تهران و رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوای پژوهشکده محیط‌زیست، می‌گوید: «در کل سرزمین تقریباً ۲۵۰ تا ۲۶۰ ایستگاه پایش هوا در شهرهای گوناگون وجود دارد که فقط ۴۰ ایستگاه در شهر تهران است. از سال‌های ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۱ یعنی طی چهار سال متوالی، غلظت آلاینده‌های هوا افزایش یافته است.  از طرفی میانگین غلظت آلاینده‌هایی همانند ذرات معلق هوا (۵/۲ PM) در سال ۱۴۰۰ نزدیک به ۳۰ میکروگرم می بود، اما در سال ۱۴۰۱ غلظت این آلاینده به نزدیک به ۳۸‌میکروگرم رسید، یعنی افزایش ۲۷‌درصدی در یک سال داشته که این مقدار نزدیک به هشت برابر حد سلامت است. متأسفانه با روندی که در پیش گرفته‌ایم، امکان پذیر تا آخر سال ۱۴۰۲ و سال‌های دیگر شرایطمان بدتر از این هم بشود، اما علت چیست؟ علت این است که منبع های انتشار کردن آلودگی هوا را کم نکرده‌ایم، برای مثالً سپس از سال ۱۳۹۸ از رده‌ خارج‌ کردن خودروهای فرسوده را به فراموشی و تقریباً به صفر رسانده‌ایم، درصورتی‌که یکی از با اهمیت ترین منبع های آلوده‌کننده هوا همین وسایل نقلیه شخصی و موتورسیکلت‌های فرسوده می باشند این اعتراف تلخی است که ما نه‌تنها عمل مناسبی برای از رده ‌خارج ‌کردن این وسایل نقلیه انجام نداده‌ایم بلکه انباشت هم داشته‌ایم. بعد انتظار این که با این حالت مدیریت، آلودگی هوا افت اشکار کند، غیرمنطقی است، چون ظرفیت اتمسفر تحول نکرده، جمعیت افزایش داشته، خودروهای فرسوده زیاد شده و این چنین صنایع به‌روز نشده و نسبت به آن‌ها بی‌توجهی شده است نیروگاه‌هایی که در سرزمین فعالیت می‌کنند، بخاری یا گازی می باشند، این نیروگاه‌ها راندمان زیاد پایینی دارند و مصرف سوختشان بالاست و به‌شدت آلاینده می باشند. طی چهار برنامه گسترش یعنی از برنامه دوم تا ششم می‌گوییم که باید کیفیت هوا به حد استاندارد برسد، اما در این چهار برنامه، هیچ‌گاه به مقادیر تعیین‌شده نرسیده‌ایم. از طرفی ناظر آن هستیم که در سال ۱۳۹۶ قانون هوای پاک تصویب شده، اما از سال ۱۳۹۷ تا بحال رکورد افزایش آلودگی هوا زده شده است، یعنی این قانون نه‌تنها آلودگی هوا را کمتر نکرده بلکه به ضد خودش تبدیل شده است. احتمالا برخی از افراد مدعی باشند حالت آلودگی هوا را در دوره مسئولیت خود بهبود داده‌اند، اما هنگامی غلظت آلایندگی هوا نسبت به سال قبل ۲۶‌درصد افزایش می‌یابد، بعد یعنی کارکرد خوب و قابل دفاعی وجود نداشته است. اما هیچ‌کدام از ما گسترش حمل‌ونقل عمومی را در سطح شهر به چشم نمی‌بینیم. الزاماً خودروهای برقی علتکاهش آلودگی هوا نمی‌شوند. بر پایه مطالعات انجام‌شده در خودروهای برقی به‌واسطه این که وزنشان نسبت به خودروهای بنزینی زیاد تر است، آلایندگی‌های دیگر که حاصل لنت ترمز و سایش لاستیک است، افزایش چشمگیری اشکار می‌کند. از نظر دیگر برای منفعت گیری از خودروهای برقی باید به او گفت و گو فراهم برق آن‌ها نیز دقت کرد، اگر قرار باشد این برق را از نیروگاه‌های فرسوده و آلاینده فراهم کنند، عملاً کار خاص و مهمی انجام نشده است.  متأسفانه در رابطه با مقابله با آلودگی هوا و اشکار کردن راهکار برای آن، مقطعی عمل می‌کنیم و فقط می‌خواهیم در یک‌لحظه دکمه‌ای را بزنیم و هوای شهر را پاک کنیم، اما این‌طور نمی‌بشود. اصحاب رسانه باید داشتن هوای پاک را از مسئولان امر مطالبه گری کنند. این یکی از الزامات حقوق بشر است» هر آنچه حرف های شد را می‌توان اعترافات تلخی به‌حساب آورد که حاصل ترک فعل‌های متعدد در قبل و همین امروز است.
ادامه دارد