گفتمان سنتی، گفتمان انقلاب و لایحه ارتقا امنیت زنان » اصفهانیا

به گزارش «»- گفتمان دینی از پیش از مشروطه تا دهه‌های بعدی در مسائل زنان دو ویژگی کلی داشت: اول این که مساله‌اش دین می بود و به قضیه زنان به گفتن اشکالی بر دین می‌نگریست. دوم این که خانواده‌گرا می بود با تفسیری که زنان را درون خانواده تعریف می‌کرد و با مفهوم خانواده‌گرایی با هرگونه وجود اجتماعی زنان مخالفت می‌کرد.

اندیشه شهید مطهری نقطه عطف می بود. مساله او در کتاب “نظام حقوق زن در اسلام” گرچه دین است ولی در “مساله حجاب” دغدغه زنان را دارد، یقیناً تنها زنان دیندار و نه همه زنان. اصرار او بر خانواده نیز سر از پرده‌نشینی زن در نمی‌آورد.

سر و صدای انقلاب بلند شد و در گفتمان نوپای انقلاب نیز خانواده‌گرایی با پرده‌نشینی تمایزی جدی داشت. اضافه بر این که مساله آن عموم زنان می بود نه تنها زنان دیندار و این یک پله بالاتر از اندیشه شهید مطهری می بود. به همین علت انقلاب برای زنان جذابیت داشت همان‌گونه که انقلاب پیامبر صلی‌الله‌علیه‌وآله برای زنان دلنشین می بود.

بعد از انقلاب اما پیگیری امور زنان دو پاره شد. “مساله زنان” را گفتمان خط امام و بعدا اصلاحات به دوش کشید و به ناکجاآباد برد و “مساله خانواده” را گفتمان اصول‌گرایی نمایندگی کرد و به مفهوم سنتی آن فهمید.

این وسط گفتمان انقلاب بی‌نماینده ماند.سالی یکبار رهبر انقلاب نگرش گفتمان انقلاب را درمورد زنان یادآوری و مساله زنان را جدای از مساله خانواده (و نه در ستیز با آن) مطرح می‌کند ولی بدنه این گفتمان راه خودش را می‌رود. روایت سرِ گفتمان با بدنه آنان ناسازگار است. سر، گفتمان انقلابی در حوزه زنان را تحکیم می‌کند و بدنه گفتمان سنتی را. جوانانی هم که همسو با روایت گفتمان انقلاب می باشند دستی در قوت ندارند.

این که بدنه گفتمان دینی بدون نیاز به مداخله رهبر انقلاب به شدت لایحه حجاب را پیگیری می‌کند و آن را با مداخله حاکمیتی و جرم‌انگاری حداکثری تا تصویب نهایی همراهی می‌کند ولی لایحه ارتقا امنیت زنان را به اغما می‌برد تا مجدد با اشاره آقا در سخنرانی عمومی به راه بیافتد ریشه در همین امر دارد. حجاب مساله گفتمان دینی سنتی است ولی امنیت زنان نه.

لایحه جاری ارتقا امنیت زنان، با وجود اشکالات جزئی، در نفی نگرش فمینیستی و با فاصله گرفتن از نگاه سنتی به دنیا آمد و در صورت تصویب برای اولین بار نگرش خاص گفتمان انقلابی را نمایندگی می‌کند. این طفل نوپا در گفتمان انقلاب اما در برابر گفتمان پرقدرت سنتی بی‌دفاع است، اشارات سالیانه رهبری مگر رمقی به آن دهد.

آیا مجلسِ حاضر در هفته‌های نزدیک به انتخابات توان آن را دارد که راوی گفتمان انقلاب اسلامی در مساله زنان باشد؟خلقی در حال تماشای این نزاعند. جوانانِ دلواپس ولی امیدوار به آینده، زنان بی‌پناهِ دچار خشونت و حتی زنان انقلابی و وفادار به گفتمان انقلاب. آیا انقلاب اسلامی بالاخره مساله زنان را به رسمیت می‌شناسد و پناهی در این دوران بی‌پناهی برای آنان خواهد می بود؟ چشمی امیدوار و فرد دیگر بیمناک است.

نویسنده: حجت‌الاسلام والمسلمین مجید دهقان، عضو هیئت علمی پژوهشکده زن و خانواده

منبع: اجتهاد

شیفت غرب از قضیه حقوق زنان به حقوق همجنس بازان