چند روز پیشمی بود که مدیر کل ثبت احوال استان اصفهان حرف های می بود تعداد کودکان متولد شده از ابتدای سال تا بحال نزدیک به ۴۰ هزار کودک است که این آمار نسبت به سال قبل ۱۲/۲ درصد افت را مشخص می کند.
چند روز پیشمی بود که مدیر کل ثبت احوال استان اصفهان حرف های می بود تعداد کودکان متولد شده از ابتدای سال تا بحال نزدیک به ۴۰ هزار کودک است که این آمار نسبت به سال قبل ۱۲/۲ درصد افت را مشخص می کند. آماری که مشخص می کند تنها در هر روز ۱۵۰ نوزاد در اصفهان متولد خواهد شد و این استان با نرخ رشد ۳/۱ در جایگاه ۲۵ در بین استانهای سرزمین است. عددی که گویای آن است که متاسفانه هیچ کدام از سیاستهای جمعیتی نتوانسته اصفهانیها را مجاب کند تا به فرزندآوری زیاد تر فکر کنند و این اوضاع اصفهان را در سالهای سپس با چالش اساسی روبرو خواهد کرد. استانی که بعد از عبور از پنجره جمعیتی حتما به یک استان پیر تبدیل خواهد شد. اکنون که نیمی از جمعیت استان بین ۳۰ تا ۶۴ سال سن دارند با دقت به این که نرخ باروری زیاد پایینتر از نرخ جانشینی است در دو دهه آینده همین جمعیت به سن سالمندی میرسند و اصفهان شهر سالمندان خواهد شد و این استان را با مشکلات اساسی روبرو خواهد کرد.
هر چند اوضاع در سرزمین هم خوب نیست اما اصفهان در حالت خطرناکتری قرار گرفته است. روال افت جمعیتی که از دو دهه قبل در سرزمین اغاز شد و در سالهای ابتدایی دهه ۹۰ شدت اشکار کرد و ایران را با روال کاهشی نرخ باروری و نرخ پایین رشد جمعیت روبه رو کرد؛ از سمت دیگر نرخ رشد سالمندی در سرزمین با شدت افسارگسیختهای افزایش یافت و اکنون کارشناسان میگویند ایران تا ۳۰ سال آینده جزو یکی از پیرترین کشورهای جهان خواهد می بود.
اما جدای از این موارد باید دید چرا سیاستهای تشویقی که مجلس و دولت در سالهای قبل برای افزایش این نرخ تصویب و تحت گفتن طرحی موسوم به «جوانی جمعیت و حمایتاز خانواده»اجرا کردند تا این مدت نتوانسته مردم بخصوص قشر جوان جامعه و دهه هفتادی و هشتادیها را به ازدواج و این چنین افزایش تعداد فرزندان خود قانع کند و چشم امیدمان تا این مدت به دهه شصتی ها است.
هر چند احتمالا تا این مدت سریع است تا نتیجه این مطرح آن طور که باید و احتمالا ظهور و ابراز کند اما آمار ۹ ماهه امسال نسبت به سال قبل مشخص می کند سیاستهای تشویقی همانند سیاستهای تکلیفی به سازمانهای زیرمجموعه دولت و بانکها همانند افزایش ۲۵درصدی وام مسکن، اعطای انواع وامهای بانکی و قرضالحسنه، اعطای خودروی بدون نوبت، اعطای مسکن یا زمین با شرایط سهل و همانند آنها نتوانسته است انگیزه کافی برای افزایش ازدواج و رشد نرخ موالید در جامعه تشکیل کند.
این کار حکایت از آن دارد که در این مطرح آن طور که باید به عوامل تاثیرگذار بر زندگی مردم دقت نشده، و تنها به سیاستهایی در پیشگرفته شده که خود به بیرغبتی خانوادهها دامن زده است. دلایل بسیاری برای این ناکامی میتوان فرمود که تورم، بیکاری، بیثباتی اقتصادی و فقدان آینده روشن از با اهمیت ترین آنهاست. تورم و بیکاری جهت گسترش فقر و شدتیافتن آن در جامعه میبشود. طبیعی است که تحت تأثیر عوامل یادشده، تمایل به ازدواج کاسته خواهد داشت. بههمینعلت نسبت ازدواج به طلاق از ۳. ۸ در سال ۹۶ به سه در سال ۱۴۰۰ افت اشکار کرد. در شرایط سختی اقتصادی ناشی از تورم و بیکاری، خانوارها ناچار خواهد شد برای پرکردن شکاف هزینه- درآمد، از برخی از خواستههای خود چشمپوشی کنند یا برخی هزینههای معمول را افت دهند. به جای خرید وسیله تازه، به خرید وسیله دست دوم عمل کنند. هزینههای آموزشی، بهداشتی و درمانی را افت دهند یا حتی دچار صدمههای اجتماعی شوند.
حتی مطالعات نشان داده که فشارهای اقتصادی جهت افزایش اختلاف زوجین، خشونت کلامی و فیزیکی و پرخاشگری میبشود. به علت سختی اقتصادی، افراد برای فراهم هزینههای زندگی، ناچار به کار در بیشتر از یک نوبت خواهد شد و در نتیجه، زمان با هم بودن خانواده افت مییابد.
غیرمؤثربودن قانون حمایتاز خانواده و جوانی جمعیت از پافشاری نادرست قانونگذار بر برخی ابزارهای سیاستی و تکلیفی حکایت میکند؛ قانونگذار و دولت هر دو میدانند که افت رشد جمعیت معلول تحول فرهنگی جامعه، تفاوت نگرش نسل جوان، فشارهای اقتصادی شدید، بیثباتی و نبوده است افق روشن برای جوانان است.
بعد تا هنگامی که دولتمردان و قانون گذاران به مسائل اساسی زندگی جوانها نپردازند و آنها را از لحاظ فکری و فرهنگی پذیرای افت سن ازدواج و افزایش تعداد فرزندان نکنند سیاستهای تشویقی در عمل بی فایده خواهد می بود.
اکنون که در بودجه سال آینده این بستههای تشویقی افزایش اشکار کرده و بر پایه مصوبه کمیسیون تلفیق لایحه بودجه سال آینده، مقدار وام ازدواج برای افراد زیر ۲۵ سال، ۳۵۰ میلیون تومان شده است یا قرار است برای فرزندانی که از سال ۱۴۰۲ به سپس به دنیا آمدهاند تسهیلات قرض الحسنه فرزندآوری پرداخت بشود یا موارد فرد دیگر که در آن ذکر شده بهتر است بخشی را هم برای فرهنگسازی و از بین بردن موانعی کرد که پیشپای جوانها برای راه اندازی خانواده قرار دارد.