اخیراً در رسانه ملی ناظر تبلیغ یک کرم جوان ساز هستیم که در سناریوی آن، دختر ماجرا بابت چین و چروکهای صورت خواستگار جوان به او جواب منفی میدهد. قطعاً برای شما هم پیش آمده که میانه تماشای یک برنامه تلویزیونی یک دفعه با قطع برنامه و پخش آگهیهای تلویزیونی روبه رو شده باشید، آگهیهایی که این روزها به آفتی در رسانه ملی تبدیل شدهاند و به کلی از دستورالعمل و مجموعه ضوابط تشکیل آگهیهای رادیویی و تلویزیونی فاصله گرفته اند، تبلیغاتی بیمحتوا، کمال گرایانه و بعضاً افراطی که اثری از بازبینی در آنها دیده نمیبشود.
بر پایه اصل ۱۱ مجموعه ضوابط تشکیل آگهیهای رادیویی و تلویزیونی، آگهی بازرگانی نباید به هیچ وجه متضمن فریب بوده و فراتر از حقیقت، کالا یا خدمات مورد نظر را با ادعای خلاف واقع معارفه کند، این چنین از اغراق باید پرهیز بشود.
این چنین بر پایه اصل ۱۲ این آئین نامه، منفعت گیری از عبارات و قیود تکراری اخباری، چون اطلاعیه، اطلاعیه – دقت، دقت – مژده، مژده – مطمعن قسمت – یقین، کاملاً سالم، کاملا بهداشتی و منفعت گیری از صفات مطلق ساز و اغراقآمیز هم در آگهی مجاز نیست.
اصل ۳۰ این دستورالعمل هم پافشاری دارد که نشان دادن تاثییر آنی منفعت گیری از وسایل درمانی همانند لاغر شدن سریع و یا به عکس کشیدن فرآیند تأثیر داروها، شامپوها، مواد شوینده، روغن ها، بر بدن انسان به هر روشای از آن جمله تمهیدات انیمیشن مجاز نیست.
وعده جوانی با یک کرم جادویی
اما با این حال در بین تبلیغات پر زرق و برق و اغراقآمیز در رسانه ملی، اخیراً ناظر تبلیغ یک کرم جوان ساز هستیم که در سناریوی آن، دختر ماجرا بابت چین و چروکهای صورت خواستگار جوان به او جواب منفی میدهد، تبلیغی که در ادامه آن یک خانم با میکاپ سینمایی و رتوش چهره، در قاب جادویی ظاهر میبشود و در قامت فرشته مهربان در قصه سیندرلا به پشتیبانی شاهزاده جوان میآید و با معارفه یک کرم جوانساز، وعده میدهد که در فاصله کوتاهی همه چین و چروکها دود خواهد شد و به هوا میروال.
این تبلیغ فارغ از زیر پا گذاشتن ضوابط تشکیل آگهیهای رادیویی و تلویزیونی این حس را در مخاطبان جوان تشکیل میکند که از خود واقعیشان فاصله بگیرند و گمان کنند که سرنوشتشان به صاف شدن چین و چروک صورتشان گره خورده است!
تشکیل حس حقارت و عدم مطمعن به نفس در جوانان با تبلیغات غیر واقعی
یک روانشناس و مشاور خانواده درمورد این چنین تبلیغاتی او گفت: هنگامی تبلیغات به شکل درست و علمی صورت نگیرد به ضد تبلیغ تبدیل میبشود.
وی با گفتن این که افراد بسیاری به دلایل گوناگون همچون انجام کارهای شرافتمندانه و سخت، قرار گرفتن زیر آفتاب، فشارهای زندگی یا روال طبیعی سن چین و چروکهایی بر صورت دارند، او گفت: اینها ایرادی محسوب نمیبشود اما تبلیغات اغراق شدهای همچون جوان شدن با کرمهای شرکتی، نظر جامعه را به سمت ظاهر معطوف میکند.
این روانشناس با گفتن این که رسانه ملی با پخش این چنین آگهیهایی عمل به نیازسازی میکند، تصریح کرد: در واقع صدا و سیما با تبلیغات غیرواقعی حس نیاز کاذب را در افراد تشکیل میکند، یقیناً این جزو تکنیکهای جهان اندوخته داری برای افزایش تشکیل و تسخیر بازار است اما در کنار آن، حس حقارت، عدم مطمعن به نفس و نداشتن خوشبختی را در افراد به اختصاصی جوانان تشکیل میکند.
فرهنگسازی غلط با تبلیغات تلویزیونی
شریفی یزدی در ادامه گفت: این نیازسازی در شرایطی که مردم با مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم میکنند، جامعه را از درون تهی میکند، به همین جهت ما افرادی را میبینیم که برای مثالً دندانهای خراب دارند اما به جای مراجعه به دندانپزشک، ترجیح خواهند داد برای ژل و بوتاکس هزینه کنند تا برای مدتی موقت، حالشان خوب بشود و حس جوانی کنند.
وی فرهنگسازی غلط و سوق دادن جوانان به سمت معیارهای نادرست برای انتخاب همسر را از دیگر معایب این چنین تبلیغاتی گفت و افزود: هنگامی معیارهای ظاهری در تبلیغات مهم نمود داده بشود، به مرور تبدیل به فرهنگ میبشود و جوانان هم به جای معیارهایی همچون ضمانت، مسئولیت پذیری، سلامت روانی و… ظاهر را در برتری قرار خواهند داد.
این روانشناس با گفتن این که ایران رکورد کلینیکهای زیبایی را در جهان شکسته است، او گفت: ما مخالفتی با زیبایی نداریم اما هنگامی تبلیغات جنبه افراطی به خود میگیرد و صدا و سیما هم روی این موج سوار میبشود، ورق برمی گردد.
وی در آخر او گفت: ای کاش رسانه ملی به جای تبلیغات افترا این باور را در ذهن جوانان جا میانداخت که جوان ماندن و داشتن ظاهر خوب منوط به تغذیه، ورزش و خواب درست است اما متأسفانه کم شدن افراد فرهیخته، آگاه، متخصص و با سواد در حوزه تبلیغات، تبدیل این شده که امروز ناظر تبلیغات اغراق شده و نادرست باشیم.
۲۴۵۲۴۵