تحلیلی بر دوستی پیامبر با برخی از مشرکان / ماجرای تنها فردی که پیامبر او را کشت!

به گزارش مبلغ حجت الاسلام دکتر غلامحسن محرمی از پژوهشگران با سابقه و توانمند در حوزه تاریخ اسلام و عضو هیأت علمی گروه تاریخ و تمدن پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه است که سالها مسئولیت گروه های پژوهشی تاریخ اسلام را بر مسئولیت داشته است. زمان مصاحبه با اصلاً حس نمی کنید که او با فاصله نزدیک به ۱۴۰۰ سال در حال روایت از یک مقطع تاریخی است چرا که گویا وی تاریخ را زندگی کرده است و از عمق تاریخ با مخاطب خود سخن بگویید می‌کند. به مناسبت سالروز بعثت پیامبر(ص) و اغاز رسالت ایشان و سخن گفتن خداوند با رسول اکرم(ص) سراغ ایشان رفتیم تا از پیامبر مهربانی ها و حرکت ایشان با مردم و به خصوص افرادی که همانند ایشان نمی اندیشیدند و مسلمان نبودند، زیاد تر بشنویم.

استاد محرمی در ابتدای سخن در رابطه حرکت پیامبر با کفار او گفت: باید او گفت و گو را به دو تکه تقسیم کرد؛ اول مردم عادی که کافر بودند و دوم کفاری که دشمن پیامبر و اسلام بودند. قسم اول در قرآن از آنها به گفتن ناس یاد می‌بشود و در آیاتی که با «یا ایها الناس» اغاز می‌بشود، مخاطب قرآن قرار می‎‌گیرند و عمدتاً افرادی می باشند که تا این مدت مسلمان نشده‌اند. پیامبر در روبه رو با این دسته، با رحمت برخورد می‌کردند و رحمت، بیشتر از هر چیزی می بود. ایشان با این روش توانست کار عظیمی انجام دهد که همانند آن در تاریخ ثبت نشده است و توانست در نزدیک به ده سال مردم جزیره العرب را که اکنون نزدیک به ده سرزمین را در بر می گیرد، مسلمان نماید. رفتاری که در آن صفات بارز انسانی تجلی یافته می بود و پیامبر با مهربانی، کرامت، تدبیر، عفو و گذشت توانست زیاد تر این مردم را داخل اسلام نماید.

مشرکانی که از دوستان پیامبر بودند

به حرف های این محقق با سابقه تاریخ اسلام عمده افرادی که مسلمان شدند ناشی از حرکت رحمانی پیامبر می بود و سهم جنگهای پیامبر در مسلمان شدن این مردم، زیاد کمتر می بود. این اتفاق در نوع خودش معجزه می بود چون این مردم افرادی بودند که دور از تمدن بودند و فرهنگ جاهلی و حتی وحشی داشتند به نحوی که در بین آنها دخترکشی وجود داشت. به گفتن این استاد تاریخ اسلام دلنشین است که حتی هنگامی آنها مسلمان نمی شدند و عرصه مسلمان شدن آنها نبوده است پیامبر با آنها رابطه دوستی برقرار می کرد. به نحوی که پیامبر از بین مشرکان، دوستانی داشت. از جمله فردی می بود به نام ابوبراء بملاعب الاسنه که دوست پیامبر می بود و تا این مدت مسلمان نشده می بود. این چنین قبیله خزاعه در وقتی که تا این مدت مسلمان نشده بودند باز هم دوست پیامبر بودند و بعضی اوقات پیامبر را در برخی کارها پشتیبانی می کردند و به نظر می رسد که تا این مدت تا صلح حدیبیه مسلمان نشده بودند. در صلح حدیبیه هم با پیامبر هم‌پیمان شدند. به این علت اینها بخشی از مردم بودند که حرکت پیامبر با آنها بر پایه دوستی و رحمت می بود و الآن از آنها تعبیر به قشر خاکستری می بشود!

آقای محرمی با گفتن یک داستان دیگر از سیره رحمانی پیامبر(ص) او گفت: پیامبر دختر یا دخترخوانده ای به نام زینب داشت – موضوعی اختلافی بین مورخان اسلام است – که شوهر او مشرک می بود و پیامبر از او خواست کرد که زینب را به مدینه بفرستد و بعدها شوهرش هم با وجود این که مشرک می بود مهمان پیامبر در مدینه شد و یقیناً در نهایت مسلمان شد.

آقای محرمی اظهار داشت: پیامبر اینگونه نبوده است که با غیر مسلمانان رابطه خصمانه داشته باشد. حتی در مدینه تا سال هفتم هجری، مشرکان وجود داشتند و نقل است که در یکی از جنگها، برخی از مشرکان خواست وجود در جنگ در رکاب پیامبر را کردند که پیامبر نپذیرفتند و شرط وجود در جنگ و جهاد را مسلمان شدن دانستند.

استاد محرمی در قسمت فرد دیگر از سخنان خود او گفت: دسته دوم که در قرآن از آنها به گفتن مشرکان و کفار یاد می بشود افرادی بودند که دشمنان پیامبر محسوب می شدند و واژه مشرک و کفار در قرآن، ناظر به اینهاست. یقیناً در اینجا هم حرکت پیامبر توأم با رحمت می بود ولی مسئله مهم این هست که پیامبر با دشمنان با قوت برخورد می کرد و از خطای آنها به راحتی نمی گذشت. برای مثالً اگر آنها به اموال مسلمانان دستبرد می زدند یا مسلمانان را می کشتند، پیامبر آنها را تنبیه می کرد. سه قبلیه یهودی از این دسته بودند که پیامبر با آنها برخورد قدرتمندانه داشت. یقیناً به حرف های این پژوهشگر تاریخ اسلام، پیامبر در رابطه اینها هم عفو و رحمت داشتند. برای مثالً در رابطه مردم مکه که چندین سال با پیامبر جنگیده بودند، هنگامی پیامبر مکه را فتح کرد با آنها با عفو و گذشت برخورد کرد و حتی برخی را که دشمنی بسیاری با پیامبر و مسلمانان کرده بودند و پیامبر آنها را مهدورالدم کرده می بود با پادرمیانی برخی از بزرگان توسط پیامبر بخشیده شدند.

پیامبر در جنگها شمشیر نمی زد!

استاد محرمی با اشاره به اخباری که گفتن می‌کند که پیامبر در جنگها شمشیر نمی زده است او گفت: مطابق این اخبار پیامبر با این که در جنگ وجود داشت و فرماندهی می کرد ولی فردی را نمی کشت و فقط در یک مورد می بود که فردی با شمشیر پیامبر کشته شد. این حرکت ایشان از این جهت می بود که او پیامبر رحمت می بود و یقیناً از روی تدبیر ایشان هم می بود تا فردی از پیامبر اسلام کینه به دل نگیرد و اقوام و نسلهای بعدی وی از این کینه در امان بمانند و راه مسلمانی را طی کنند. به حرف های استاد محرمی یقیناً این افترا امیرالمؤمنین(ع) جبران می‌کردند. در واقع به نوعی امام علی(ع) فدای پیامبر شد و آن کینه ها را به جان خرید. همین کینه ها می بود که علتشد که بعدها خاندان امیرالمونین را به شهادت برسانند به نحوی که هنگامی امام حسین(ع) در کربلا در یکی از خطابه های خود از یزیدیان می پرسد که چرا مرا می کشید؟، جواب می شنود که به علت کینه ای هست که از پدر تو به دل داریم!

ماجرای تنها فردی که پیامبر او را کشت!

این استاد تاریخ اسلام در رابطه اتفاق ای که پیامبر(ص) در آن جهت کشته شدن فردی شد، او گفت: یکی از افرادی که از دشمنان پیامبر در مکه می بود به ایشان در مکه حرف های می بود که تو را می کشم و پیامبر هم به او حرف های می بود که من تو را می کشم! در جنگ احد او به جستوجو پیامبر می بود تا ایشان را به شهادت رساند. هنگامی به پیامبر رسید، هنگامی که میخواست به پیامبر ضربه بزند، حضرت نیزه را به سمت او پرتاب کرد که یک خراش سطحی برداشت. او رفت و او گفت که از این زخم می میرم! اطرافیان انها گفتند که زخم تو سطحی است ولی او او گفت که محمد حرف های است که این زخم مرا می کشد و اتفاقاً، همان هم شد و در راه مرد!

استاد محرمی در گفتن سخنان خود با اشاره به حرکت پیامبر با قسم سوم از مردم که منافقین بودند، او گفت: پیامبر با آنها مدارا می کرد. به نحوی که بعضی اوقات برخی از اصحاب به پیامبر می انها گفتند که منافقین را بکش! ولی پیامبر می فرمود که اگر این کار را کنیم مردم خواهند او گفت که محمد، اغاز به کشتن اصحاب خود کرده است! و این علتخواهد شد که دیگر مسلمان نشوند و از من خواهند ترسید. به این علت پیامبر با آنها مدارا می کرد. یقیناً منافقین در بین مسلمانان بدنام بودند و سپس از رحلت پیامبر، یا از جامعه مسلمانان طرد شدند و یا مدارک را از بین بردند تا نفاق آنها اشکار نشود. چه بسا بزرگانی بودند که از منافقین بودند و در تاریخ هست که از حذیفه که منافق‌شناس می بود در رابطه این که آیا اسمشان در لیست منافقان هست یا خیر، می پرسیدند!

حرکت پیامبر با قشر خاکستری

وی در رابطه افرادی در جامعه ما که به نوعی مسلمان شناسنامه ای می باشند و تعداد بسیاری از باورها دینی خود را از دست داده اند و یا از ابتدا آنها را قبول نداشته اند، اظهار داشت: اینها از دسته قشر خاکستری و ناس می باشند که پیامبر در زمان خود تلاش می کرد این چنین افرادی را پرورش کند و پرورش دهد. وی با ذکر داستانی از فردی که مرتکب زنا شده می بود و توسط یکی از بستگانش به نزد پیامبر برای اجرای حد آورده شده می بود، او گفت: پیامبر به بستگان او انها گفتند بهتر می بود که این نوشته را نهان می‌کردید و یقیناً در ادامه، حد را بر او جاری کردند. وی با اشاره بر این که در طی تاریخ حکومت پیامبر موارد زیاد مقداری پیش آمد که حد برخی از اعمال ثابت بشود و یقیناً در صورت اثبات، حد آن توسط پیامبر اجرا می شد.

تکذیب مقدسات از روی شبهه، ارتداد محسوب نمی بشود

ایشان با ذکر این که موضوعاتی از قبیل ارتداد در موارد خاص است، او گفت: تکذیب مقدسات از روی شبهه، ارتداد محسوب نمی بشود. یقیناً در سیره پیامبر با ائمه کفر برخورد می‌شد و حساب فردی که کفر را ترویج می کند با فردی که از بین مردم عادی کافر می شد، متفاوت است.