دست‌خالی اصفهان در جشنواره فیلم کودک

چند روزی است که از برگزاری سی و ششمین جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان در اصفهان می‌گذرد. جشنواره‌ای که همانند هر اتفاقات فرد دیگر می‌توان برای آن نقاط قوت و ضعفی را برشمرد. با اتفاقات مختلفی که در قبل و در میانه برگزاری این جشنواره افتاد ناظر تغییراتی بخصوص در قسمت جنبی آن بودیم که بخشی از برنامه‌ریزی‌ها را تحول داد. اتفاقاتی که چه در افتتاحیه این اتفاقات و چه در اختلال برخی برنامه‌های آن مؤثر می بود و رویدادی که گفتن بین‌المللی را یدک می‌کشد را به سطح ملی یا به قول برخی تا سطح یک جشنواره شهرستانی تقلیل داد. 

این که بخواهیم همه ضعف‌ها و نقاط قوت در این جشنواره را بشماریم، احتمالا نیاز به فرصتی دیگر و نگاهی کارشناسانه‌تر به آن دارد و تنها بتوان در این مجال به این پرداخت که مقصد از برگزاری رویدادی همانند جشنواره فیلم کودک در شهری چون اصفهان چیست و برنامه‌ریزی باید برای آن چطور باشد و آیا این جشنواره توانست به سمت این مقصد حرکت کند یا خیر. 

در ابتدا و پیش از گفتن هر گونه نقد این دوره از جشنواره کودک باید وجود پرشمار کودکان بخصوص دانش‌آموزان و چند کارگاه دلنشین و مؤثر که با وجود ایرج طهماسب، علیرضا خمسه و شبنم مقدمی برگزار شد را جزو اتفاقات خوب این دوره دانست. اتفاقات خوبی که یقیناً اگر برنامه‌های جنبی آن هم متوقف نمی‌شد به غنای جشنواره پشتیبانی می‌کرد؛ اما اگر نگاه نقادانه‌ای به این جشنواره داشته باشیم باید چند قضیه را نقل کرد. 

در سال‌های قبل مدام تلاش شده می بود که در پوسترهای جشنواره نمادی از هویت و فرهنگ ایرانی، اسلامی و تلفیق آن با المان‌های اصفهان قرار گیرد. جزئیاتی که در پوستر جشنواره سی و ششم دیده نشد و از لحاظ گرافیک قابل‌قیاس با دوره‌های پیش از آن نبوده است درصورتی‌که یک اتفاقات هر چه به سمت جلو می‌رود باید در همه ابعاد خود ارتقا اشکار کند و ناظر کم شدن در مسیر آن نباشیم.

در قسمت مهمانانی که به جشنواره دعوت شدند جای خالی هنرمندان و اهالی تئاتر و سینمای اصفهان به‌خوبی حس می‌شد. اگر هنرمندی هم در سالن‌های نمایش فیلم دیده می‌شد از عوامل یا بازیگران همان اندک فیلم اصفهانی می بود که به این جشنواره راه اشکار کرده بودند. این عدم وجود هنرمندان اصفهانی از برنامه افتتاحیه تا اختتامیه و در بین خیل بازیگران و کارگردان پایتخت‌نشین به‌وضوح حس می‌شد. 

سوال اینجاست که وجود این تعداد هنرمند و اهالی سینما در این اتفاقات آن‌هم از پایتخت با چه رویکردی بوده است؟ مهمانانی که حتی حاضر نبودند درمورد زاینده‌رود و چالش‌های اصفهان گفتگو کنند و برخی خود را به این مسائل مرتبط نمی‌دانستند و آن را دغدغه‌های مردم اصفهان می‌دانستند نه دغدغه خودشان و تنها خواسته‌شان گشت‌وگذار خانوادگی در اصفهان می بود. مگر نه این که باید یک رویدادی که در اصفهان برگزار می‌شود دستاوردی برای این شهر داشته باشد؟! 

تعداد بسیاری از کشورها هدفشان از برگزاری رویدادها بخصوص رویدادهای فرهنگی و سینمایی اراعه تولیدات، ترقی سطح آنها و معارفه ظرفیت‌ها و گسترش زیرساخت‌ها در این حوزه است. اصفهان در طول سال‌های برگزاری جشنواره فیلم کودک چه دستاوردی داشته که بتوان به ادامه آن دل بست؟! 

متأسفانه، تا این مدت اصفهان از داشتن سالن‌های خوب و استاندارد برای تئاتر رنج می‌برد. زیرساخت‌های سینمای کلان‌شهر اصفهان در حد و اندازه‌های آن نیستند. 

این جشنواره در قسمت تشکیل فیلم در حوزه کودک و نوجوان در اصفهان  چه تأثیری داشته و کدام تاثییر سینمایی اصفهان را  می‌توان در این جشنواره نقل کرد؟ در اختتامیه این جشنواره حتی یک جایزه در هیچ بخشی به اصفهان تعلق نگرفت. دلنشین اینجاست همان تک فیلمی که با المان‌هایی از اصفهان و توسط یک کارگردان اصفهانی اما با بازی هنرمندان تهرانی ساخته شد هم در بین نامزدها قرار نگرفت. درحالی‌که فیلم سینمایی ۷۶۰۰ که در شرق اصفهان ساخته شده نامزد بهترین فیلم جشنواره کودک شارجه شد. 

بعد تا اینجای کار جشنواره سی و ششم نه برای چالش‌های اصفهان و نه برای دیده‌شدن و ترقی سطح سینما و تولیدات سینمایی اصفهان بخصوص در حوزه کودک و نوجوان موفق نشد انتظارها را برآورده کند و افق تازه‌ای را به روی سینمای اصفهان باز کند.

در حوزه بین‌الملل هم عدم شرکت هنرمندان و سینماگران خارجی و حتی عدم وجود هیئت خارجی در حد سفرای کشورهایی که به این جشنواره فیلم فرستاده بودند و جایزه‌هایی هم گرفته بودند مشخص می کند این جشنواره در سطح بین‌المللی هم آن‌طور که بایدوشاید به آن اعتنایی نشد.

 از منظر بین‌المللی، جشنواره کودک و نوجوان می‌تواند دریچه‌ای برای معارفه فرهنگ و هنر ایران و اصفهان به دیگر کشورها باز کند. در زمانه‌ای که آثار فرهنگی و هنری کودکان یکی از با اهمیت ترین ابزارهای دیپلماسی فرهنگی است، ازدست‌دادن این زمان به بهای ازدست‌رفتن ظرفیت‌های جهانی این چنین رویدادی قلمداد می‌شود.

در او گفت و گو رسانه هم که در طول زمان برگزاری ناظر آن بودیم کمتر رسانه‌ای بخصوص در سطح ملی به این جشنواره پرداخت. تعداد بسیاری از اخبار این اتفاقات حتی در خبرگزاری‌های رسمی استان، سرزمین و رسانه ملی بازتاب داده نشد و تعداد بسیاری از مردم حتی در شهر اصفهان از برگزاری آن بی‌خبر بودند. 

به‌هرحال نباید این ظرفیتی که در این ۳۶ دوره که بیشتر از ۲۰ دوره آن در اصفهان برگزار شده را به راحتی از دست بدهیم. رویدادی که اگر برای آن برنامه ریزی درستی شود می تواند به از بین بردن حتی چالش هایی که سالهاست اصفهان با آن دست به گریبان است پشتیبانی کند. اگر بخواهیم اصفهان را به قطب تشکیل فرهنگ و هنر در عرصه کودکان و نوجوانان، آن هم به طور واقعی و عملیاتی تبدیل کنیم، باید شرایط را برای چند اتفاق تازه در این عرصه فراهم کنیم. یکی از این اتفاق‌ها همین اتفاقات فرهنگی و سینمایی یعنی جشنواره بین‌المللی فیلم‌های کودکان و نوجوانان است.

نگاه به این جشنواره و ساخت فیلم برای آن نباید در مسیری حرکت کند که مقصد از ساخت فیلم رساندن آن به جشنواره باشد و به همین خاطر از محتوا و کیفیت آن کاسته شود و آثاری به آن راه یابند که از نظر فرم و محتوا در حد و اندازه‌های یک جشنواره بین‌المللی هم نباشند.

متولیان این اتفاقات حتی باید جشنواره را از حالتی که تنها به نمایش فیلم و اهدای جایزه می‌پردازد، خارج کرده و تولیدات آن را به بازار وصل کنند و از خریداران فیلم در کشورهای دیگر دعوت کنند تا آثار سینمای ایران و فیلم‌های اراعه شده در جشنواره را برسی و آثار ایرانی را بخرند.

احتمالا زمان آن رسیده که مسئولان برگزاری این جشنواره نگاه مقطعی و گذرا به این جشنواره را به نگاهی به آینده تبدیل کرده تا در دوره‌های بعدی ناظر دستاوردهای اختصاصی‌ای برای اصفهان و صنعت سینما و هنر این شهر باشیم و دست اصفهان را در برگزاری این چنین رویدادی پر کند.