مواظب مراکز نگهداری از حیوانات باشید!

سپهر سلیمی – فعال حقوق حیوانات

سرکار خانم مرجان شاکری به‌تازگی به‌گفتن سرپرست اداره کل حفاظت محیط‌زیست اصفهان منصوب شده‌اند. گسترده بودن استان و تنوع مشکلات محیط‌زیستی علتشده آگاهی دقیق مدیران تازه نسبت به مسائل اهمیت اشکار کند. یکی از مواردی که احتمالا در بین زیاد مشکلات محیط زیستی استان مورد غفلت قرار گیرد قضیه مراکز نگهداری از حیوانات است که شهر اصفهان به جهت دارا بودن باغ‌وحش، باغ پرندگان، باغ خزندگان و آکواریوم شرایط اختصاصی‌ای در سرزمین دارد.

در ابتدا ملزوم است کلیاتی در خصوص مراکز نگهداری از حیوانات و موارد مرتبط با آن که سازمان‌های حفاظت از حیات‌وحش در سطح جهان با آن روبه رو می باشند عرض کنم. دفتر مقابله با مواد مخدر و جرم سازمان ملل متحد (UNODC)، اظهار کرده که باغ‌وحش‌ها یکی از پنج مقصد تجارت غیرقانونی حیات‌وحش در دنیا می باشند. قاچاق حیات‌وحش یکی از دلایل مهم نابودی تنوع زیستی جانوری در جهان است. تجارت غیرقانونی حیات‌وحش با گردش مالی بیشتر از ۲۳ میلیارد دلار در کنار تجارت انسان، اسلحه و مواد مخدر، رتبه چهارمین تجارت سیاه دنیا را دارد. پلیس اینترپل سال قبل خبرداد: «تجارت غیرقانونی حیات‌وحش به یکی از بزرگ‌ترین فعالیت‌های مجرمانه جهان تبدیل شده است».

آموزش شهروندان و حفاظت از حیات‌وحش از جمله ادعاهای باغ‌وحش‌ها در سراسر جهان است. این ادعا در روبه رو صدمه‌های این مراکز زیاد ناچیز است. در سرزمین ما باغ‌وحش‌ها به حفاظت از هیچ طوری پشتیبانی نکرده‌اند و نقش آنها در آموزش فقطً به دیدار شهروندان از حیواناتی عصبی و ضعیف در قفس‌هایی کثیف و غیراستاندارد خلاصه شده است. به حرف های دیوید هنکوک، مدیر اسبق و معمار تعدادی از باغ‌وحش‌ها در آمریکا و استرالیا، ادعای حفاظت و آموزش در باغ‌وحش‌ها فریبی جز سبزشویی (Greenwashing) نیست. به‌طورکلی این مراکز باهدف سرگرمی و کسب درآمد به وجود آمده‌اند.

از موارد جهانی که بگذریم به کشفیات سه هزار میلیارد تومانی تخلفات حیات‌وحش در سال ۱۴۰۲ می‌رسیم که به حرف های مدیرکل دفتر حیات‌وحش سازمان حفاظت محیط‌زیست به گمان زیادً فقط ۲۰٪ تخلفات این حوزه در سرزمین است. در سال‌های قبل مدام ناظر بوده‌ایم که حیوانات وحشی نظیر شیر که در محیط‌های شهری کشف خواهد شد ارتباطی با یکی از باغ‌وحش‌ها داشته‌اند.

ضعف یا نبوده است مراکز درمان و بازپروری حیات‌وحش علتشده حیوانات وحشی کشف شده از متخلفان یا حیات‌وحش صدمه‌دیده به‌جای درمان و برگشت به طبیعت به باغ‌وحش یا باغ پرندگان منتقل شوند، رفتن همانا و آنجا ماندن همان. نفوذ باع‌وحش‌داران و کوتاهی سازمان در ابراز این معضل بی‌تأثیر نبوده است.

این عکس کلی حالت مراکز نگهداری از حیوانات در سراسر جهان مشخص می کند هرکجا این مراکز وجود دارند باید با وسواس و دقت خاصی تحت نظارت و مراقبت قرار گیرند، هم مواظب تخلفات می بود و هم مواظب حیوانات دربند. شرایط زیاد بد این مراکز که به طور اشکار می‌توان به محل نگهداری اشاره کرد در کنار مشکلات تغذیه‌ای و بهداشتی احتمالا کمترین رنج حیوانات در این مراکز باشد. تقریباً هیچ باغ وحشی در ایران وجود ندارد که برخی از حیوانات آن به زوکوزیس (Zoochosis) یا روان‌پریشی حیوانات باغ وحش مبتلا نباشند. رفتارهای تکراری و عصبی، دور خود چرخیدن، راه‌رفتن در یک محدوده خاص برخی از مثالهای این مشکل است که در تاثییر شرایط بد این مراکز به وجود می‌آید. تکثیر حیوانات و اشکار‌نشدن سرنوشت حیوانات تازه به دنیا آمده، مرگ ناگهانی و اشکار‌نشدن علت مرگ حیوانات در کنار مفقودشدن حیوانات، برخی دیگر از مشکلات معمول این مراکز است. اشکار نبودن منشأ فراهم حیوان، وجود حیوانات در خطر انقراض و تحت معاهده سایتس (CITES) به‌اختصاصی در باغ پرندگان و آکواریوم روی فرد دیگر از تخلفات این مراکز است. مجموعه این موارد علتشده حامیان حقوق حیوانات در سراسر جهان خواهان تعطیلی و جایگزینی این مراکز با نقاهتگاه حیوانات وحشی باشند که امکان برگشت به طبیعت را ندارند.

سرکار خانم شاکری، برای حفاظت از حیات‌وحش و اندوخته‌های طبیعی ملزوم است نظارت سخت‌گیرانه‌ای بر مراکز نگهداری از حیوانات داشته باشید. مانع از تکثیر حیوانات شوید، زادوولد حیوانات دربند در شرایطی که شانسی برای برگشت به طبیعت ندارند مساوی‌ست با رنج و حبس ابدی حیوانات تازه و احتمالا واردشدن به فرایند تجارت حیات‌وحش. از پشتیبانی نیروهای دلسوز مردمی و کارشناسان جدا گانه برای بهبود شرایط و نظارت بر این اماکن منفعت ببرید. این مراکز را موظف به شفاف‌سازی در خصوص گونه‌های حاضر، ورودی و خروجی کنید. اجازه ندهید حیوانی از طبیعت سرزمین صید و به این مراکز منتقل شود. مرکز بازپروری و تیمار حیات‌وحش  اصفهان که متأسفانه در ماه‌های تازه خبرهای خوبی از آن شنیده نشده را تکمیل کنید و اجازه ندهید حیوانات وحشی که امکان برگشت به طبیعت دارند از بین بروند.

حیوانات مراکز نگهداری از حیوانات بی‌پناه‌ترین حیوانات می باشند، نه حیوان خانگی می باشند که سرپرستی داشته باشند و نه حیوان وحشی در زیستگاه‌های محیط‌زیست می باشند که از پشتیبانی‌های قانونی برخوردار باشند. پناهشان باشید، مراقبشان باشید.