فیلم اسفند دانش اقباشاوی

اخبار فیلم اسفند

• فیلم اسفند محصول مشترک سازمان هنری رسانه‌ای اوج و بنیاد سینمایی فارابی است.

• سال ۱۴۰۱ خبرهایی انتشار شد درمورد این که دانش اقباشاوی قرار است فیلمی سینمایی با محوریت زندگی شهید علی هاشمی بسازد. حتی خبرها تا جایی پیش رفت که شایعه وجود این فیلم در بین آثار جشنواره آن سال هم زیاد شنیده می‌شد. اما ساخت آن زیاد طویل شد و حتی در میانه راه ساخت فیلم، مادر شهید علی هاشمی درگذشت و اقباشاوی بابت این که نتوانسته فیلم را پیش از مرگ او آماده کند ابراز تاسف کرد. اقباشاوی خود نویسندگی این فیلم را برعهده داشت و در ابتدا با نام «قرارگاه سری» مجوز گرفته می بود.

• دانش اقباشاوی اولین بار، وقتی که فیلم «تاج محل» را کارگردانی کرد، به گفتن یک توانایی تازه به سینمای ایران معارفه شد؛ فیلمی که در جشنواره فجر بازخوردهای مثبتی دریافت کرد و همین نوشته علتشد نام اقباشاوی بر سر زبان‌ها بیفتد. اقباشاوی ازمایش ها مختلفی را در سینما پشت سر گذاشته و پیش از فیلمسازی، سال‌ها به گفتن دستیار کارگردان و برنامه‌ریز با دیگر کارگردان‌ها همکاری داشته است.

• بالاخره در آذرماه امسال در خبرهای مربوط به آثاری که برای جشنواره فیلم فجر ثبت‌نام کرده بودند، نام فیلم «اسفند» و دانش اقباشاوی دیده شد و اکنون این فیلم با داستانی درمورد مقطعی از زندگی شهید علی هاشمی آماده اکران در جشنواره شده است.

نقد فیلم اسفند

فیلموشات_احسان طهماسبی: اهمیت عملیات خیبر در تاریخ دفاع مقدس فقط به واسطه مطرح یک روش نوآورانه و خلاقانه در پیاده‌سازی یک عملیات غیرمنتظره و خون بار نیست. وجود تعدادی بسیاری از فرماندهان شاخص آن سالهای ایران (از جمله ابراهیم همت، حمید باکری ، صیاد شیرازی و …) در این عملیات نیز علت فرد دیگر بر اهمیت این عملیات است. از این رو است که به واسطه تعدد شخصیت‌های حاضر در این نبرد خونین و این چنین زوایای گوناگون روبه رو با تاکتیک‌ها و رویکردهای نظامی در این عملیات، سینمای ایران در سال‌های پیش نیز در فیلم مجنون (مهدی شامحمدی) به این نوشته پرداخته و در جشنواره امسال نیز اسفند اشاره‌ای به زندگی شهید هاشمی (یکی از طراحان مهم این عملیات) دارد. ‌اما مسئله مهم در ساخت این فیلم، تکرار مجدد رویکردهای مستعمل شده سینمای دفاع مقدس در نمایش روشهای جنگ با دست خالی، روحیه جهادی مبارزان، اخلاق‌مداری نظامی و … است. روشای که با تکرار چند ده باره در سال‌های قبل در بین مخاطبان عام سینما نیز محبوبیتی نداشته اما تا این مدت مورد دقت ارگان‌های سازنده این
محصولات قرار دارد. از این رو است که انتظار می‌رود با ساخت فیلم‌های خلاقانه در حوزه سینمای دفاع مقدس، کاری اصلاحی در جهت تشکیل تهیج در مخاطب و رسیدن به تماشاگر حداکثری از سوی دست‌اندرکاران این حوزه صورت پذیرد.

محمد تقی‌زاده: اسفند روایت پیش عملیات خیبر و نقش محوری شهید علی هاشمی‌ در این عملیات است که جزو اثار مناقشه برانگیز جشنواره امسال به شمار میرود عمده این مناقشات به روایت‌گری فیلم مربوط میشود.

اسفند فیلمی قهرمان محور است که داستان خود را آرام و تدریجی پیش میبرد به جز چند پلان اگزجره در بقیه لحظات شامل صحنه‌ها و اتفاقاتی هستیم که یک کل واحد را شکل میدهند و همچون پازلی در حال تکمیل جزییات شخصیتی علی هاشمی و عملیات خیبر است بعد فیلم در عین حال که قهرمان محور است روایتی است از عملیات خیبر تا شب سوم اسفندماه ۶۲.

بازی رضا مسعودی در نقش علی هاشمی از نکات قابل دقت فیلم است ضمن این که دانش اقباشاوی تلاش کرده بعد از چند فیلم مختصر و اپیزودیک نام خود را به یکی از فیلمسازان صاحب سبک سینمای دفاع مقدس نقل کند که حرفی برای گفتن دارد و نه همانند مهدویان است که مستند داستانی می‌سازد و نه همانند حاتمی‌کیا از مد افتاده است.

علی نعیمی: فیلم اسفند برخلاف تعداد بسیاری از آثار متداول در ژانر دفاع مقدس، از یک روال آرام و تدریجی برای پیشبرد داستانش منفعت می‌برد. فیلم از کنار هم قرار دادن لحظات گوناگون، تصویری یکپارچه از شخصیت علی هاشمی و وقایع عملیات خیبر تا شب سوم اسفند ۱۳۶۲ می‌سازد.

اسفند به مقطعی حساس از تاریخ جنگ ایران و عراق می‌پردازد و روایتگر نقش شهید علی هاشمی در عملیات خیبر است. این فیلم در جشنواره امسال با عکس العمل‌های متغیری مواجه شده و او گفت و گو‌هایی را درمورد شیوه روایت خود برانگیخته است.   یقیناً در برخی صحنه‌ها، نوع پرداخت داستان مقداری اغراق‌آمیز به نظر می‌رسد، اما در کل، فیلم تلاشی موفق در خلق یک روایت منسجم دارد.

یکی از نکات برجسته فیلم، بازی رضا مسعودی در نقش علی هاشمی است که اجرای او به باورپذیری شخصیت پشتیبانی بسیاری کرده است. منفعت گیری از زبان محلی در تعداد بسیاری از صحنه‌های فیلم و اصرار بر قومیت‌گرایی و دقت به قوم عرب خوزستان و تاثییر آن‌ها بر پیروزی‌های جنگ تحمیلی یکی از نکات مهم فیلم اسفند است. از نظر دیگر می‌توان به جسارت و شجاعت فیلم‌ساز بر بازگویی برخی نکات اتاق فرماندهان اشاره کرد که گاه سپس از گذشت سه دهه از آخر جنگ گفتن آن‌ها همچون راز مگو در صندوقچه تاریخ مانده است. دانش اقباشاوی در این فیلم نشان داده که تصمیم دارد مسیر تازه‌ای را در سینمای دفاع مقدس جستوجو کند. او با اسفند نظر تازه‌ای در سینمای جنگ نقل می‌کند که اگرچه توفیقی در گیشه نخواهد داشت اما برای ثبت در تاریخ می‌تواند قدم موثری باشد.