آب شرب اصفهان زیر خط بحران

زاینده‌رود، شاهرگ حیاتی اصفهان، به نقطه‌ای بی‌سابقه از بحران رسیده است. این رود که روزگاری جان‌قسمت دشت‌های اصفهان و روح جاری نصف‌جهان می بود، اکنون در سکوتی غم‌انگیز خشکیده و تنها بستر ترک‌خورده‌اش به تماشای چشمان دلواپس مردمی نشسته که تشنه برگشت زندگی به این رود می باشند. روزی می بود که آب زاینده‌رود، نبض زندگی و حیات و طراوت در نقطه نقطه استان و در بین باغ‌ها و بوستان‌ها از غربی‌ترین نقطه استان تا دشت‌های شرقی آن را با خود به همراه می‌آورد، اما امروز از آن شکوه چیزی جز خاطراتی محو باقی نمانده است.

بر پایه آخرین آمار دفتر مطالعات پایه منبع های آب، حجم آب پشت سد زاینده‌رود به ۱۴۳ میلیون مترمکعب رسیده که تنها ۱۲ درصد از ظرفیت سد را شامل می‌شود. این رقم نسبت به سال قبل کاهشی ۵۰ درصدی را مشخص می کند و هشداری جدی برای آینده فراهم آب شرب اصفهان است. ذخایر جاری سد تنها برای فراهم آب شرب کمتر از دو ماه جمعیت اصفهان کفایت می‌کند و اگر حالت بارش‌ها بهبود نیابد، به فصل تابستان نرسیده بحران آب شرب در اصفهان اجتناب‌ناپذیر خواهد می بود.

بحران زیست‌محیطی و اجتماعی ناشی از خشکی زاینده‌رود

خشکی زاینده‌رود تنها یک معضل زیست‌محیطی نیست؛ این بحران تأثیرات اجتماعی، اقتصادی و حتی امنیتی به جستوجو داشته است. از بین رفتن مشاغل مرتبط با کشاورزی، نابودی باغ‌ها، آلودگی هوا و کم شدن کیفیت هوا و مشکلاتهای اجتماعی ناشی از افتآب، همه و همه زنگ خطری برای آینده اصفهان و فلات مرکزی ایران است.

افت بارندگی و بحران آب شرب در اصفهان

متاسفانه متولیان قسمت آب سرزمین تا این مدت عمق فاجعه را فهمیدن نکرده‌اند. عمل های غیرقانونی در برداشت آب از منبع های سطحی و زیرزمینی در بالادست، شرایط را بحرانی‌تر نیز کرده و فرونشست زمین به یکی از پیامدهای ناگوار این بی‌توجهی تبدیل شده است. تنها در اصفهان، بیشتر از ۴۰ مدرسه به علت فرونشست زمین تخلیه شده‌اند و آثار تمدنی این شهر تاریخی نیز در معرض خطر جدی قرار گرفته‌اند. اما بحران به همین جا ختم نمی شود و پا را فراتر از این گذاشته و امروز زنگ خطر بحران آب شرب در اصفهان به صدا درآمده است.

پروژه‌های نیمه‌همه آب‌رسانی و لزوم تسریع در اجرا

در حالی که بحران آب زاینده‌رود به اوج خود رسیده، مطرح‌های انتقال آب و پروژه‌های احیای این رودخانه هم چنان با تأخیر و چالش‌های بسیاری روبه رو می باشند. پروژه کوهرنگ ۳ که می‌تواند سالانه ۱۲۰ میلیون مترمکعب آب داخل زاینده‌رود کند، هم چنان نیمه‌همه مانده و پروژه انتقال آب از دریای عمان نیز به سرانجام نرسیده است و اگر هم به نتیجه برسد تنها نیاز آبی صنایع آب بر را حل خواهد کرد.

راهکارهای نجات زاینده‌رود و الزام تحول نگرش در حکمرانی آب

به نظر می‌رسد تنها راه‌ برون رفت از این بحران، تحول نگرش در حکمرانی آب، شفاف‌سازی آمار و اطلاعات و اجرای عدل در منفعت‌برداری از منبع های آب است. به حرف های کارشناسان، مدیریت مصرف، اجرای قوانین بازدارنده برای برداشت‌های غیرمجاز و تکمیل هرچه سریع تر پروژه‌های انتقال آب، تنها راه‌حل مختصر‌زمان برای عبور از این بحران است. در طویل مدت، تحول الگوی کشت، اصلاح مصرف و بازنگری در حکمرانی آب، راهگشای نجات زاینده‌رود و نگه داری حیات در فلات مرکزی ایران خواهد می بود.

بحران زاینده‌رود؛ هشدار ملی برای افتآب در اصفهان و فلات مرکزی اگر امروز برای نجات این رود تاریخی و فراهم آب شرب مردم اصفهان تصمیمات جدی و مؤثری اتخاذ نشود، فردا امکان پذیر برای احیای نصف‌جهان زیاد دیر باشد.

دعوت به عمل: از شما دعوت می‌کنیم نظرات و پیشنهادات خود را درمورد بحران آب زاینده‌رود و راه‌حل‌های ممکن با ما در بین بگذارید. این نوشته را با دوستان خود به اشتراک بگذارید تا آگاهی بیشتری در این عرصه تشکیل شود.