سفر در آن‌سوی مرز

درحالی‌که مسئولان گردشگری سرزمین از رکود صنعت گردشگری دریک سال تازه، گله های‌مند و اکنون هم از عدم تکمیل ظرفیت مراکز اقامتی رسمی سرزمین و افت ۵۰ درصدی سفرهای داخلی در سرزمین خبر خواهند داد. اما سال قبل حدوداً ۶.۵ تا ۷ میلیارد دلار برای سفرهای خارجی ایرانیان هزینه شده است.

بر مطابق آخرین داده‌های مرکز آمار ایران ،تعداد گردشگران خروجی از ایران در نیمه نخست امسال ، ۲ برابر گردشگران ورودی بوده است. حال‌آنکه سال ۱۴۰۲ نیز رکورد سفرهای خارجی سرزمین حتی رکورد دوره برجام شکسته شد.به‌طوری‌که ۱۴ میلیون ایرانی عازم خارج شدند که ۴ میلیون نفر از آن زائر عتبات عالیات و ۱۰ میلیون نفر گردشگر خارجی بوده‌اند.

اما امسال ،بر پایه آمارهای وزارت سرزمین عراق ،تعداد ۹ میلیون زائر و این چنین گردشگر داخل این سرزمین شده‌ است که نزدیک به ۴۰ درصد از آنان ایرانی‌اند. به این علت، نزدیک به ۳.۶ تا ۴ میلیون از گردشگران خارجی ایران، زائران عتبات عالیات عراق بوده‌اند.

در رتبه دوم نیز سرزمین ترکیه قرار دارد. بر پایه داده‌های وزارت فرهنگ و گردشگری ترکیه، در ۱۱ ماهه امسال ۳ میلیون و ۲۲ هزار ایرانی از این سرزمین بازدید کرده‌اند که نسبت به زمان شبیه سال قبل رشد ۳۲ درصدی داشته است. این آمار مشخص می کند تعداد گردشگران ایرانی بازدیدکننده از ترکیه طی ۱۱ ماهه امسال بیشترین تعداد از سال ۲۰۰۸ تا بحال و قبل از آن بوده است.

گفتنی است دربرابراین مقدار، گردشگر ایرانی که سفرهای خارجی را انتخاب کرده تعداد کل گردشگرانی که در ۹ ماه نخست امسال داخل ایران شده‌اند ۵میلیون و ۷۰۰هزار گردشگر بوده که گرچه نسبت به زمان شبیه سال قبل، ۱۷درصد رشد داشته است اما عدد ،زیاد ناچیز است. بر مطابق آمارهای اراعه‌شده ، بیشترین گردشگران از سرزمین عراق ،بعد‌ازآن گردشگران افغانستان و ترکیه در رتبه‌های دوم وسوم قرارگرفته‌اند.

ارزهایی که توسط مسافران ، ازکشورخارج می‌شود

ترکیه، امارات، جنوب شرق آسیا، ارمنستان، گرجستان ،عراق و برخی از کشورهای اروپایی مدام از مقاصد محبوب ایرانی‌ها برای سفر، به‌اختصاصی درایام نوروز ،بشمار رفته است.

ودراین بین ،عراق وترکیه بیشترین آمار مسافران ایرانی را به خود تعلق داده اند.

حال اگر هر زائر ایرانی با خود ۱۵۰ دلار  به عراق برده باشد، هزینه زائران حول‌وحوش ۶۰۰ و نهایتاً ۶۵۰ میلیون دلار خواهد می بود.

برای ترکیه نیز میانگین هزینه‌های یک گردشگر ایرانی شامل هزینه‌های بلیت رفت‌وبرگشت، عوارض خروج از سرزمین، غذا، هتل، هزینه حمل‌ونقل در داخل شهرهای ترکیه است که با در نظرگیری ۸۵۰ دلار به‌گفتن میانگین هزینه‌ برای هر گردشگر ایرانی ،اشکار می‌شود در ۱۱ ماهه امسال نزدیک به ۲.۶ میلیارد دلار و اگر میانگین هزینه‌ها برای هر گردشگر را ۱۰۰۰ دلار در نظر بگیریم، ایرانیان در ۱۱ ماهه امسال بیشتر از ۳ میلیارد دلار به‌غیراز خریدهای شخصی و سوغات ،فقط در ترکیه هزینه کرده‌اند. یقیناً مخارج تعدادی از سفرهای پرهزینه تا ۴ هزار دلار هم می‌رسد .

واکنون او گفت و گو مهم دلایل رکوردشکنی سفرهای خارج از سرزمین ایرانیان دریکی دو سال تازه است. درصورتی‌که صنعت گردشگری داخل ،با رکود شدیدی دست‌به‌گریبان و چندین دفعه نسبت به حذف سفرها از سبد هزینه‌ها هشدار داده‌شده است.

ازنقطه‌نظر برخی از کارشناسان گردشگری تخصیص ارز مسافرتی با نرخ مرکز مبادله عاملی درجهت سوق علاقه‌مندان به سفرهای خارجی بوده است.به‌خصوص از وقتی که ارز مسافرتی از ۵۰۰ یورو به ۱۰۰۰ یورو افزایش یافت.

به‌طوری‌که فاصله قابل‌دقت نرخ ارز مسافرتی با نرخ‌های غیررسمی بازار ،جهت رونق این سفرها علی‌رغم کسادی سفرهای داخلی شد.

از طرفی هم افزایش آژانس‌های مسافرتی ،رقابت بین تورها برای جذب گردشگر و تنوع سفر و خدمت‌رسانی به گردشگران ورزمان‌هایی هم گران همه شدن سفرهای داخلی و یا همسانی تقریبی  هزینه‌ها  با یک مسافرت خارجی ،جهت کشش افراد به گزینه خارج از سرزمین می‌شود.

سفر خارجی به‌صرفه تراست

علیرضا شیخی کارشناس گردشگری در گفتگو با اصفهان امروز با اشاره بابی رونقی شدید سفرهای داخلی می‌گوید: با قرارگیری در اغاز نوروز ،تا این مدت هم هتل‌ها و مراکز اقامتی با ظرفیت خالی روبرو می باشند. درصورتی‌که روال معمول آن است تا این زمان تقریباً ظرفیت همه مراکز ،تکمیل باشد.

او در ربط بارونق سفرهای خارجی می‌گوید: با دقت به شرایط اقتصادی وگرانی هزینه سفر، تعداد افرادی که سفر خارج را انتخاب می‌کنند به مقدار بسیاری نیست اما به نسبت سفرهای داخل ، تعداد در ۲ سال قبل قابل‌تأمل بوده است.

به حرف های این کارشناس علت مهم برای افت مسافرت داخلی ، گرانی ارز وتاثیربر افزایش هزینه‌های سفر و درنهایت ،حالت اقتصادی و قوت مالی مردم است که جهت شده است سفر ،از فهرست هزینه‌ها حذف شود.

او می‌افزاید: اما علت آنکه سفرهای خارجی تا این مدت هم پرطرفدار است دروهله نخست به تخصیص ارز مسافرتی بازمی‌گردد که سفر را حتی باوجود گرانی ارز ،برای افراد، مقرون‌به‌صرفه تروانگیزه را زیاد تر می‌کند.

شیخی یادآور می‌شود: گردشگر با برآوردی فهمید می‌شود که برای سفر باکیفیت در داخل، نیاز به بودجه‌ای دارد که تقریباً با سفر خارجی در اطراف سرزمین،یکسان خواهد می بود.به‌گفتن‌مثال  سفر کیش با در نظرگیری بلیت هواپیما، اقامت و خوراک ، تقریباً ۵۰ میلیون برای هر نفر در نوروز ،هزینه‌بر است .حال وقتی که مسافر برای سرزمین خارجی امکان منفعت‌مندی از ارز مسافرتی را دارد  به‌علاوه با دقت به نبوده است نیاز به ویزا یا ویزای آسان مقاصدی همانند ترکیه ،گرجستان و عراق برای ایرانیان دلنشین‌تر از سفر داخلی می‌شود.

این کارشناس می‌گوید: این چنین جذابیت‌های فرهنگی و تفریحی مقاصد خارجی ،امکانات گردشگری متنوع، سواحل قشنگ، مراکز خرید بزرگ، و امکان شرکت در کنسرت‌ها یا رویدادهایی که در داخل سرزمین برگزار نمی‌شوند جهت استقبال مردم از سفر خارجی است .

به عبارتی ضعف زیرساخت‌های گردشگری داخلی، گرانی هتل‌ها و خدمات داخلی، و نبوده است تنوع کافی در مقاصد داخلی علتمی‌شود ایرانیان که قوت اقتصادی سفر رادارند کشورهای خارجی به‌خصوص همسایه‌ها را انتخاب کنند.

او تصریح می‌کند: درصورتی‌که اگر همین مقدار ارزی که این گردشگران از سرزمین خارج می‌کنند در داخل هزینه شود ،صنعت گردشگری با شرایط زیاد بهتری روبرو خواهد می بود. اما متأسفانه به علت یکسری از ضعف‌ها و ایرادات در گردشگری داخل ،سالیانه میلیون‌ها ارز از مرزهای ایران خارج می‌شود.

جذابیت‌های سفرهای داخلی زیاد تر شود

بنا به حرف های حرمت الله رفیعی رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی ایران نوروز ۱۴۰۴ برای آژانس‌ها و دفاتر خدمات مسافرتی، نوروز تلخی نسبت به سال قبل است.

این مسئول پافشاری می‌کند: با اهمیت ترین عاملی که علتریزش گردشگر ورودی و خروجی و حتی گردشگری داخلی شده، عدم ارامش نرخ ارز و افت قیمت پول ملی است که متأسفانه به‌صورت افسارگسیخته رو به افزایش است و فعالان صنعت گردشگری ایران هم نمی‌دانند باید چه‌کار کنند؟ در این شرایط مردم نمی‌دانند اصلاً باید سفر بروند یا نه؟

و دلنشین آنکه در گزارش آمار سفر سرزمین ترکیه  امسال نیز ایرانی‌ها طلایه‌دار ورود به آن سرزمین شدند. چراکه سفر به روستای وان ترکیه که مقصد گردشگری هم نیست ارزان‌تر از سفرهای داخلی است.

در این حال باوجود چالش ها وموانع رونق یابی سفر ،اما دقت به نکاتی همانند افزایش جذابیت‌ها برای گردشگران داخلی و خارجی و از بین بردن مشکلات زیرساختی به‌علاوه منفعت‌مندی از اندوخته‌گذاران از ضروریاتی است که باید موردنظر واقع شود. چه‌بسا همان تعداد افرادی هم که تا این مدت، سفر  را در سبد خانوار خود نگه داری کرده‌اند باوجود ادامه شرایط جاری ، ترجیح بر سفرهای برون‌مرزی خواهند داد درصورتی‌که تعداد بسیاری از مسافران خارجی را هم ازدست‌داده‌ایم .