فولاد در بن‌بست خاموشی و گرانی

زرندی مدیرعامل گروه فولاد مبارکه  با اصرار بر دلواپس کننده بودن قطعی برق صنایع در استان‌های گوناگون سرزمین، اظهار می‌کند: نرخ قیمت برق برای صنایع سرزمین از سال ۱۳۹۸ تا ۱۴۰۳ نزدیک به ۲۸ برابر شده و پیش‌بینی می‌شود این افزایش قیمت در سال جاری به ۳۴ تا ۳۵ برابر برسد که با این چنین وضعیتی، شرایط تشکیل دلواپس‌کننده است و ناظر کم شدن شدید سود شرکت‌ها هستیم.

سال ۱۴۰۴ در حالی اغاز شد که صنایع کشورهمچنان در تنگناهای شدید از خاموشی برق تا گرانی حامل‌ها قرار گرفته که نتیجه‌ای از ناترازی‌ها و بی‌مدیریتی‌ها است. معضل جدی در فصول گرم و سرد سال که از مهم‌ترین دغدغه‌ها  و نگرانی‌های فعالان اقتصادی است. اما جریان گرانی‌های برقی برای صنایع، از این قرار است که در نیمه مهر ماه سال ۱۴۰۳ وزارت نیرو خبرداد تعرفه‌های برق مربوط به ۴ گروه صنعتی، دستخوش تغییراتی شدند.

مطابق گزارش‌های منتشرشده درآن زمان، نرخ برق صنعتی سرزمین – به‌جز ۱۸ کارخانه تولیدکننده فروآلیاژ – هر ساله تحول می‌کنند. در سال ۱۴۰۳ این تغییرات در بازه‌ای بین ۱۰ تا ۵۸۶ درصد اعمال شدند. بیشترین مقدار افزایش قیمت برق صنایع مربوط به صنایع پرمصرفی می بود که مقدار برق مصرفی آن‌ها بین ۰٫۲۵ تا یک مگاوات‌ساعت قرار داشت؛ به طوری که تعرفه برق این صنایع نسبت به سال ۱۴۰۲، تا ۵۸۶ درصد افزایش یافت. در نقطه روبه رو، نرخ برق مصرفی واحدهای تشکیل فروآلیاژ با مصرف بالای یک مگاوات‌ساعت، نزدیک به ۳۰ درصد افت اشکار کرد.

این چنین بر مطابق گزارشی که از برق نیوز آمده است؛ وزارت نیرو طی اطلاعیه‌ای درمورد تعیین سقف تازه نرخ انرژی و نرخ خرید خدمات توان راکتیو برای سال ۱۴۰۴ اظهار کرده است: با دقت به مصوبه صادره در تاریخ ۲۷ اسفند ۱۴۰۳ از سوی وزیر نیرو، مبنی بر ابلاغ سقف نرخ انرژی در بازار عمده‌فروشی برق در سال ۱۴۰۴، به خبر سهامداران محترم می‌رسد که مطابق با ضوابط جاری بازار رقابتی برق، اعمال این تغییرات در نرخ فروش انرژی و نرخ خرید خدمات توان راکتیو، تبدیل رشد درآمد انرژی در این بازار خواهد شد.

بر پایه اطلاعیه وزارت نیرو درزمان اشاره شده ( ۲۷ اسفند ۱۴۰۳) از ابتدای فروردین ۱۴۰۴، نرخ برق با افزایش ۲۹ درصدی روبه رو خواهد شد. سقف نرخ انرژی در بازار عمده فروشی برق ۱۴۰۳ که ۱٬۶۲۰ ریال به ازای هر کیلووات ساعت می بود به ۲٬۰۹۰ ریال افزایش یافته است. نرخ پایه آمادگی هم چنان ۱۸۵ ریال به ازای هر کیلووات ساعت باقی می‌ماند. این چنین، نرخ انرژی راکتیو تولیدی معادل ۱۶۰ ریال بر کیلووات ساعت و نرخ انرژی توان راکتیو جذبی ۱۷۰ ریال بر کیلووات ساعت تعیین شده است که از ابتدای اردیبهشت ۱۴۰۴ اجرایی خواهد شد.

صنعت در جدال با گرانی برق

درحالی ابلاغیه تعرفه برق مشترکان صنعتی در سال۱۴۰۴ انتشار شد که مسئولان آن را قدم مهمی در جهت اصلاح نظام قیمت‌گذاری انرژی در سرزمین و حرکت به سمت منطقی‌سازی قیمت‌ها با دقت به شرایط خاص هر قسمت صنعتی گفتن کردند، سیاستی که با عکس العمل‌های مختلفی هم روبه رو شده است.

یعقوبی معاون اجرایی انجمن تشکیل‌کنندگان صنایع فولاد ایران با اشاره به افزایش چند  برابری نرخ برق دراین سال‌های تازه، می‌گوید: هر گونه افزایش بهای برق باید از ابتدای سال به صنایع اظهار شود، این اقدمات همه معادلات تشکیل و بازار از جمله بازار فولاد و اندوخته را بهم‌ می‌ریزد در این شرایط تشکیل‌کننده با این مشکل روبه رو می‌شود که افزایش قیمت برق را چطور در صورت‌های مالی و گزارش‌ها اعمال کند.

او یادآور می‌شود: پیش از این نرخ تازه برق هر سال از اغاز اردیبهشت اظهار می‌شد و تولیدکنندگان تکلیف خود را در این خصوص از همان ابتدای سال می‌دانستند؛ اما افزایش نرخ برق برای سال تازه در نیمه دوم سال قبل به صنایع ابلاغ شده است ونوعی بلاتکلیفی را جهت شد.

گفتنی است قبل از چالش ذکرشده، این مقدار از افزایش قیمت، پیامدهایی دیگر همانند تورم را به جستوجو دارد. آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران، معتقد است که افزایش قیمت برق علتافزایش تورم می‌شود، چون صنایع هزینه‌های اضافی را در قیمت کالاها و خدمات خود منعکس می‌کنند.

ازطرفی مشکلاتی همانند افت حاشیه سود،افت رقابت‌پذیری دربازارهای جهانی، افت اندوخته‌گذاری و گسترش، ناکامی‌های اقتصادی، تعدیل نیروی کار وتاثیر بر زنجیره تامین از دیگر اثرات این تصمیم و به‌طور مستقیم و غیرمستقیم بر اقتصاد و اشتغال اثرگذار خواهد می بود.

گذر ازبحران

قطعی برق از یکسو وگرانی آن، ازسوی دیگر حکایت از ناترازی‌هایی دارد که انگار هرسال شدیدتر هم می‌شود. آنچه به گفتن  علت مهم افزایش قیمت برق صنایع و خاموشی‌های مکرر این سال‌ها  قلمداد می‌شود. چون با وجود افزایش مصرف انرژی به دلایلی چون رشد جمعیت و صنعتی شدن، زیرساخت‌های تشکیل برق سرزمین نتواسته‌اند هم‌زمان با این افزایش مصرف، رشد کنند.

اتفاقی که صنایع سرزمین به خصوص فولادی ها را درشرایط سختی قرار داده حال آنکه از صنعت فولاد به‌گفتن یکی از با اهمیت ترین صنایع سرزمین نام‌برده می‌شود. صنعتی که درچند سال تازه از یک صنعت نوپا به یک صنعت بالغ، تبدیل و اکنون در اغاز جهش قراردارد. قابل‌تأمل آنکه صنایع فولادی به علت مصرف برق بالا در فرایندهای ذوب، احیا و نورد، اگر دچار توقف‌های مختصر‌زمان یا طویل مدت شود به توقف کامل تشکیل و یا افت کیفیت محصولات فولادی منجرشده  که تبعاتی چون خسارات سنگینی به تجهیزات و ماشین‌آلات صنعتی،افت تشکیل و افزایش هزینه‌ها، عدم توانمندی رقابت تولیدکننده ایرانی با رقبای جهانی و در نهایت هم عقب ماندن فولاد ایران از نظر قیمت و کیفیت از رقبای خود را به جستوجو می‌آورد.

قطعا برای گذر ازاین شرایط، تدابیری اجرایی‌تر، فراتر از سیاست‌های این سال‌ها ملزوم است. راهکارهایی نظیر اندوخته‌گذاری در منبع های انرژی پایدار، بهینه‌سازی مصرف و تعاملاتی بین دولت و صنایع  از پیشنهاداتی است که برای عبور از این بحران و این چنین در جهت گسترش پایدار صنعت فولاد در ایران نقل است.