اصفهان شهر دوستدار حیوانات شهری

اصفهان امروز_ راضیه چنگیز نائین:‌بعضی اوقات یک عکس یا ویدئو ساده می‌تواند روزنه‌ای از امید در دل مردم بگشاید. در روزهای قبل ویدئوها و عکس‌هایی از اصفهان انتشار شده که مردم و کسبه این شهر را در حال غذا و آب دادن به گربه‌های خیابانی، پناه‌دادن به آن‌ها زیر سایه مغازه‌ها، و نوازش مهربانانه‌شان نشان می‌داد. همین تصاویر ساده و صمیمی، فارغ از هر تحلیل جامعه‌شناسانه، نوید آن را می‌دهد که تا این مدت رگه‌هایی از مهربانی، همدلی و مسئولیت‌پذیری در دل این جامعه جریان دارد.

در شهرهای شلوغ و پرهیاهو، حیوانات شهری به‌اختصاصی گربه‌ها به بخشی از زیست شهری تبدیل شده‌اند. آن‌ها در کوچه‌بعد‌کوچه‌ها، بین باغچه‌ها و حتی در گوشه مغازه‌ها، بی‌ادعا زندگی می‌کنند و همانند گنجشک‌ها و کلاغ‌ها بخشی از هویت شهرها می باشند. آنچه این روزها در اصفهان دیده می‌شود، چیزی فراتر از عادت یا دل‌سوزی لحظه‌ای است؛ نمایشی واقعی از بلوغ شهروندان در روبه رو زیست‌بوم مشترک که می‌توان آن را تحکیم و هدایت کرد. این حرکت، نشانه‌ای است از فرهنگ زیست شهری که در آن، انسان خود را تنها حاضر با لیاقت زندگی نمی‌داند، بلکه جایگاهی برای دیگر مخلوقات نیز قائل است. این نوع نگاه، اغاز یک تحول عمیق است، تغییری که احتمالا به‌ظاهر کوچک باشد، اما در دل خود حامل نشانه‌های بزرگی از جمله مسئولیت‌پذیری، هم‌زیستی، و مراعات حقوق موجودات زنده است.

کافی است مقداری به قبل نه‌چندان دور نگاه کنیم. وقتی می بود که دیدن گربه در اطراف مغازه‌ای می‌توانست با عکس العمل‌هایی نظیر پرتاب سنگ یا دورکردن با جاروی چوبی روبه رو شود. حیوانات خیابانی زیاد تر به چشم موجوداتی مزاحم و دردسرساز دیده می‌شدند. اما اکنون چه شده که نه‌تنها آن نگاه تحول کرده، بلکه برخی از مغازه‌داران، برای گربه‌های محله ظرف غذا و آب می‌گذارند، مقوا پهن می‌کنند تا راحت‌تر بخوابند، و حتی نامی برایشان انتخاب کرده‌اند؟

این دگرگونی حاصل چند عامل است. از یک سو، رشد آگاهی عمومی درمورد حقوق حیوانات، حاصل تلاش سال‌ها فعالیت فعالان مدنی و دوستداران حیوانات است. رسانه‌ها، شبکه‌های اجتماعی و حتی توانایی‌های شخصی افراد در روبه رو با حیوانات بی‌پناه، جهت شده تا مردم به درکی تازه از این نوع هم‌زیستی برسند. از نظر دیگر، احتمالا سختی‌های اقتصادی و اجتماعی، مردم را به‌طوری دیگر نسبت به مظلومیت حساس‌تر کرده است. دیدن گربه‌ای که در گرمای تابستان یا سرمای زمستان، بی‌پناه در کوچه‌ای کز کرده، اکنون زیاد تر دل را می‌لرزاند.

اصفهان، شهری با تاریخی غنی، معماری فاخر و فرهنگی عمیق، اکنون دارد بُعدی دیگر از زیبایی خود را مشخص می کند: انسانی بودن. آن هم نه در قالب شعار یا نمایش، بلکه در صحنه‌های ساده و بی‌ادعای روزمره؛ آنجا که یک کافه، برای گربه‌ها آب‌خنک می‌گذارد، اهالی محل برای گربه‌ها ظرف غذا گذاشته‌اند و کسبه گربه‌ها را مانع کسب‌وکارشان نمی‌دانند.

جامعه‌ای که برای گربه‌های خیابانی جا باز می‌کند، یعنی تا این مدت ظرفیت جادادن به فرد دیگر را دارد. تا این مدت می‌تواند با دردهای غیرخودش همدلی کند. در این چنین جامعه‌ای، امیدواری معنی اشکار می‌کند.

این مهربانی‌ها باید دیده شود، ستایش شود و تکرار گردد. همان قدر که از خشونت‌ها و زشتی‌ها می‌نویسیم، باید این لحظات کوچک انسانیت را هم برجسته کنیم. تا امید به زندگی و نوع‌دوستی در شهر زنده نگه داشته شود.