نقدی نو بر نمایش «راه باریک پشت کوه»

شهرزاد فلاح- اصفهان امروز:

راه باریک پشت کوه نمایشی‌ست که با قدم‌گذاشتن در یک جغرافیای دور و فراموش‌شده، نه‌تنها سرگذشت آدم‌هایی ساده را روایت می‌کند، بلکه با زبان عکس، صدا و حرکت، توانایی‌ای نو در تئاتر معاصر ایران می‌آفریند. نمایشی که بیشتر از آن که فقطً قصه‌گو باشد، توانایی‌گر است.

موسیقی و صدا: شخصیت جدا گانه نمایش

موسیقی در این نمایش فقطً همراهی‌کننده نیست، بلکه به‌نوعی به یکی از شخصیت‌های زندهٔ صحنه تبدیل می‌شود. ترکیب نغمه‌های بومی با قطعات مدرن، حال‌وهوای نمایش را بین حقیقت و خیال معلق نگه می‌دارد. موسیقی گاه نقشِ سکوت را ایفا می‌کند، و گاه خود روایت‌گر است؛ به‌اختصاصی در لحظاتی که شخصیت‌ها از واژه ناتوان خواهد شد.

ویدئو مپینگ: عبور از صحنه‌های سنتی

یکی از نقاط درخشان نمایش، منفعت‌گیری هوشمندانه از ویدئو مپینگ است؛ چیزی که تا این مدت در تئاتر ایران چندان رایج نشده. منفعت گیری از تصاویر متحرک بر بستر صحنه، نه‌تنها فضای بصری نمایش را غنی کرده، بلکه به تحکیم لایه‌های احساسی متن نیز پشتیبانی کرده است. تصاویر کوه، مه، شب، یا حتی خاطراتی محو، به زیبایی روی صحنه جان گرفته‌اند و تماشاگر را به دلِ جهان ذهنی شخصیت‌ها کشانده‌اند.

بازی بازیگر نقش “حسن”: سادگی در اوج اثرگذاری

یکی از بازی‌های برجستهٔ این نمایش، متعلق به بازیگر نقش “حسن” است. اجرایی روان، بدون اغراق و درعین‌حال دقیق. حسن با چهره‌ای ساده و بی‌ادعا، موفق می‌شود پیچیدگی‌های شخصیتی‌اش را نه از راه دیالوگ‌های بلند، بلکه از طریق سکوت‌ها، نگاه‌ها و لحظات مختصر اما پرعمق نشان دهد. این بازیگر موفق شده تا مرز بین طنز و تراژدی را بدون لغزش طی کند.

کارگردانی: اغاز قوی یک مسیر روشن

درخشان‌ترین وجه این نمایش، کارگردانی آن است؛ به‌اختصاصی وقتی که بدانیم محمدحسین سلطانی نه‌تنها نخستین تواناییٔ کارگردانی خود را پشت سر می‌گذارد، بلکه یکی از جوان‌ترین چهره‌هایی‌ست که با جسارت داخل عرصهٔ حرفه‌ای تئاتر شده است. او بدون منفعت‌گیری از هیچ نهاد یا حمایتی، و کاملاً جدا گانه، این گروه بزرگ با طراحی نور، موسیقی زنده، و گروه بازیگری پرتعداد را گرد هم آورده و اثری منسجم، حرفه‌ای و دیدنی خلق کرده است.

سلطانی با درکی دقیق از جهان متن و نگاهی خلاقانه در میزانسن‌ها، نشان داده که مسیر اینده خودش در تئاتر، مسیری روشن و پُرظرفیت است. او با این تاثییر ثابت کرد که سن و توانایی، همیشه تعیین‌کنندهٔ کیفیت نیست؛ بعضی اوقات شور، نگاه، و دقت می‌توانند معجزه کنند.

طراحی صحنه و لباس: قشنگ، دقیق، کاربردی

صحنهٔ نمایش با طراحی‌ای ساده اما عمیق، نه‌تنها جغرافیای “پشت کوه” را القا می‌کند، بلکه استعاره‌ای‌ست از انزوا و دورافتادگی انسان. طراحی لباس‌ها نیز با رنگ‌ها و بافت‌های بومی، هم‌راستا با فضا و شخصیت‌ها پیش می‌رود و به باورپذیری اجرا پشتیبانی می‌کند. نه نمایشی پرزرق‌وبرق، بلکه نمایش جزئیات است که در ذهن می‌ماند.

راه باریک پشت کوه از آن دست نمایش‌هایی‌ست که بی‌سروصدا، اما بادقت و ظرافت، راه خود را در ذهن و دل مخاطب باز می‌کند. نمایش با نوآوری‌هایی چون ویدئو مپینگ، ترکیب موسیقی سنتی و مدرن، بازی‌های دقیق، طراحی حرفه‌ای و کارگردانی درخشان و جسورانهٔ یک چهرهٔ جوان و جدا گانه، مشخص می کند تئاتر امروز ایران تا این مدت ظرفیت شگفت‌زده کردن ما را دارد؛ به‌اختصاصی هنگامی با عشق، جسارت و جزئی‌نگری روی صحنه می‌آید.