هنگامی فوتبال ایران از سایه خرافه عبور می‌کند

اصفهان امروز_شهرزاد فلاح: فوتبال ایران، این روزها در میانه طوفانی از جنجال و افشاگری قرار گرفته است. محرومیت چهار مربی سرشناس به علت منفعت گیری از طلسم و اعمال خرافی، نه‌تنها تکانه‌ای در لیگ برتر تشکیل کرد، بلکه پرده از زخمی قدیمی در ورزش سرزمین برداشت. اکنون، نگاه‌ها به تصمیمی دوخته شده که می‌تواند آغازگر عصر تازه‌ای از شفافیت، علم‌گرایی و پاکی در مستطیل سبز باشد. 

در یکی از کم‌سابقه‌ترین تغیرات تاریخ لیگ برتر، سازمان لیگ فوتبال ایران در کاری قاطع و بی‌سابقه، چهار مربی شناخته‌شده را به علت دخالت در پرونده‌هایی مرتبط با جادو، طلسم و اعمال خرافی از ادامه فعالیت محروم کرد. این حکم، که بعد از تحقیقات گسترده، جمع‌آوری اسناد و بازدید شواهد میدانی صادر شد، نه‌تنها فضای فوتبال ایران را به لرزه انداخت، بلکه بار دیگر پرسشی جدی را به سطح رسانه‌ها آورد: آیا جادو و خرافه در فوتبال ایران یک توهم است یا واقعیتی نهان؟ 

جادو در فوتبال: توهم یا حقیقت؟ 

فوتبال حرفه‌ای، حتی در بیشترین سطح، همیشه عرصه‌ای مملو از سختی و اضطراب بوده است. پیروزی و ناکامی، نه‌تنها سرنوشت امتیازات جدول را رقم می‌زند، بلکه مستقیماً بر آینده شغلی مربیان، قرارداد بازیکنان، بودجه باشگاه‌ها و اعتبار مدیران تأثیر می‌گذارد. همین سختی می‌تواند برای برخی افراد وسوسه‌ای تشکیل کند تا فراتر از تمرین، تاکتیک و برنامه‌ریزی علمی، به ابزارهایی غیرمتعارف و غیرعلمی متوسل شوند. 

از نظر روان‌شناسی ورزشی، حتی اگر جادو و طلسم حقیقت عینی نداشته باشد، باور به وجود «نیرویی خارج از کنترل» می‌تواند اثرات جدی بر کارکرد تیم‌ها داشته باشد. این چنین تصوری امکان پذیر در یک تیم تشکیل اعتمادبه‌نفس کاذب و در تیم دیگر اضطراب و بی‌تمرکزی تشکیل کند؛ عواملی که سرنوشت مسابقه را تحول خواهند داد. 

صحنه‌هایی که هیچ زمان فراموش نمی‌شوند 

در فصل قبل، ویدیویی در فضای مجازی انتشار شد که او گفت و گو‌های گسترده‌ای به همراه داشت. در این تصاویر، مردی ناشناس و ساده‌پوش به آرامی به پشت دروازه تیم حریف نزدیک شد و مایعی را بر محوطه جریمه پاشید. هرچند باشگاه وابسته هرگونه ربط با او را رد کرد، اما شایعه وجود یک «دعانویس اجاره‌ای» برای تشکیل تأثیر روانی بر حریف، بلافاصله بین هواداران و رسانه‌ها گسترش یافت. 

پیش از این نیز، روایت‌هایی از مربیان و بازیکنان پیشکسوت وجود داشت که از منفعت گیری برخی تیم‌ها از پارچه‌های دعا، خاک‌های خاص یا وجود ثابت دعانویسان در اغاز مسابقات مهم سخن می‌انها گفتند. این شواهد مشخص می کند که نوشته، فقطً به داستان‌های حاشیه‌ای محدود نیست. 

چرا برخی به جادو پناه می‌برند؟ 

کارشناسان سه علت عمده برای گرایش به این حرکت برمی‌شمرند: 

• سختی سنگین نتیجه‌گیری: ناکامی در یک مسابقه می‌تواند جایگاه مربی، بودجه باشگاه و برنامه‌های فصل را برهم بزند. 

• ریشه‌های فرهنگی: باورهای خرافی که در برخی مناطق جزئی از زندگی روزمره است، به طور طبیعی به ورزش نیز سرایت کرده است. 

• ضعف نظارت و قوانین سختگیرانه: نبوده است مقررات روشن و کنترل جدی، امکان ادامه این عمل های را فراهم می‌کند. 

تأثیر بر بازیکنان و هواداران 

باور به طلسم و جادو، حتی در حد شایعه، می‌تواند روحیه و تمرکز بازیکنان را دستخوش تحول کند. بازیکنی که حس می‌کند تحت تأثیر نیرویی ماورایی قرار دارد، امکان پذیر انگیزه و تمرکز خود را از دست بدهد. از نظر دیگر، هوادارانی که به این باور دامن می‌زنند، می‌توانند فضای استادیوم را متشنج کنند و به التهاب بی نتیجه بیفزایند. 

راهکارها برای عبور از این سایه 

برای پاک‌کردن فوتبال ایران از این اتفاق و برگشت دادن اعتبار حرفه‌ای لیگ، چند عمل الزامی است: 

• آموزش و فرهنگ‌سازی: ترقی آگاهی مربیان، بازیکنان و مدیران درمورد اثرات روانی خرافات. 

• مدیریت شفاف: افت سختی بی‌علتنتیجه‌گیری با برنامه‌ریزی درست و حمایتمداوم از کادر فنی. 

• تمرکز بر علم و توانایی: برگشت به اصول علمی تمرین، آنالیز و تاکتیک. 

• نظارت قاطع: جلوگیری از ورود افراد مشکوک و اعمال خارج از قوانین به فضای مسابقه. 

آخر یک باور یا اغاز یک مسیر تازه؟ 

جادو و طلسم در فوتبال ایران، بیشتر از آنکه اتفاق‌ای فیزیکی باشد، زخمی فرهنگی و روانی است که سال‌ها نادیده گرفته شده است. محرومیت چهار مربی تازه، می‌تواند آغازگر حرکتی بزرگ باشد؛ حرکتی که فوتبال ایران را از سایه خرافات بیرون آورده و به مسیر علم، شفافیت و رقابت سالم هدایت کند. آینده این مسیر، به پایداری تصمیم‌گیران و اراده جمعی فوتبال وابسته است؛ اراده‌ای که اگر شکل بگیرد، می‌تواند جایگاه ایران را در فوتبال حرفه‌ای جهان ارتقا دهد.