[ad_1]
به گزارش اصفهانیا
اصفهان امروز_شهرزاد فلاح: مسجد سید اصفهان، جواهری از معماری ایرانی و اسلامی که در قلب شهر اصفهان قرار دارد و میراثی از دوره قاجار است، متأسفانه چند سالی است که طعمه فرونشست‌های سریالی این شهر تاریخی شده است. شکاف‌هایی که زخم‌های عمیقی بر پیکره این بنا زده و همچون تاری به‌دور این بنای فاخر تنیده شده و آن را به تیتر خبرهای دردناک این روزها تبدیل کرده است.
در خصوص فرونشست و مرمت مسجد سید اصفهان، او گفت‌وگویی با چند تن از مسئولان استان اصفهان انجام دادیم.
هادی اللهیاری، مدیرگروه امانی اداره میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان اصفهان اظهار کرد: «در چند سال تازه، قضیه فرونشست مسجد سید به‌گفتن یک معضل جدی نقل شده است. میراث‌فرهنگی از همان ابتدا داخل عمل شد و بعد از بازدید‌های اولیه اشکار گردید که ضلع جنوبی مسجد، شبستان گنبدخانه، از غرب به شرق، هم از کف و هم از بالای بام دچار ترک‌هایی شده است. برای برسی مقدار فعال‌بودن این فرونشست‌ها، در سه سال قبل شاهدهای گچی با ضخامت‌های گوناگون در نقاط ترک‌خورده نصب شد. نتایج رصد این شاهدها نشان داد که برخی از آن‌ها ترک برداشته‌اند، به‌طوری که اشکار گردید فرونشست در مسجد هم چنان فعال است. باتوجه‌به این شواهد علمی، عملیات پایش بنا اغاز شد.»
او در ادامه گفت: «اگرچه در جلسات متعدد با وجود معاون استاندار، اداره اوقاف و متولیان مسجد شرکت داشتند، اما همراهی و همکاری تنها از طرف اداره میراث‌فرهنگی صورت گرفت که ابتدا به‌صورت امانی داخل عمل شدند. ما به طور اضطراری و ظرف زمان ۴۵ تا ۵۰ روز، عمل های بندکشی پشت‌بام را انجام دادیم تا از نفوذ آب باران جلوگیری شود و خطرات ناشی از گسترش ترک‌ها افت یابد. سپس نقاط بالقوه خطرناک از پشت مهار شدند.»
اللهیاری گفت: «گمانه‌زنی‌هایی همراه با بازدید‌های باستان‌شناسی انجام گرفت و در جریان این کاوش‌ها اشکار شد که مسجد بر روی بستری تاریخی متعلق به دوره پیش از قاجار بنا شده است. وجود سفالینه‌های سطحی پراکنده در اطراف مسجد این ادعا را تحکیم کرد. برای ادامه تحقیقات، پیشنهادی به دانشکده هنر اراعه شد و یک آخر‌نامه جامع درمورد بازدید‌های باستان‌شناسی مسجد و پهنه اطراف آن تهیه گردید که به نتایج جالبی رسید. در همین جهت، کمیته‌ای با وجود دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشگاه هنر و دانشگاه اصفهان راه اندازی شد تا نتایج پژوهشی و علمی اراعه شود. بر پایه این بازدید‌ها، الزام مرمت سریع بنا قبول گردید.»
او در ادامه فرمود: «بعد از عمل های اولیه مرمت پشت‌بام، ایوان‌های شرقی و غربی که دارای کتیبه‌های کاشی‌کاری معرق نفیسی بودند نیز توسط گروه امانی میراث‌فرهنگی مرمت شدند. یکی از این کتیبه‌ها به طور کامل بازسازی شده و فرد دیگر بعد از آخر فصل سرما نصب خواهد شد. با جذب اعتبار ملی، پروژه مرمت در دستور کار قرار گرفت و گروه‌های فنی بر تثبیت سازه‌های میانی و تحتانی تمرکز کردند تا از حرکت عناصر سازه‌ای و بستر بنا جلوگیری شود. این چنین، کاشی‌های کف شبستان برداشته و استحکام‌بخشی ملزوم انجام گردید.»
مدیرگروه امانی ادارهمیراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری اضافه کرد: «اکنون نیز پیگیری‌ها برای دریافت بودجه از اداره کل میراث‌فرهنگی ادامه دارد تا مرحله های بعدی مرمت اغاز شود. در عرصه اعتبارات استانی نیز خواست‌هایی نقل‌شده، اما تا بحال تخصیص کامل صورت نگرفته است. باوجود تعدد بناهای تاریخی مورد قیمت در استان، مسجد سید به علت ویژگی‌های خاص معماری آن که الهام‌گرفته از دوره صفوی و حتی پیش از آن است، اهمیت اختصاصی‌ای دارد. این مسجد همانند موزه‌ای از معماری دوران قاجار محسوب می‌شود و میراث‌فرهنگی به طور مستمر پیگیر نگه داری و مرمت آن است.»
او خاطرنشان کرد: «تنها اداره میراث‌فرهنگی تا بحال عمل های جدی انجام داده است. چندین دفعه گفتگوهایی با اداره اوقاف صورت‌گرفته، اما نتیجه مثبت و حمایتی از سمت آن‌ها انجام نشده. این مسجد نیاز به یک مطرح جامع مرمت دارد که توسط متخصصان سازه‌های تاریخی و تزیینات معماری بازدید و تصویب شود. این مطرح باید بودجه‌ای کلان دریافت کند تا طی چند فاز تکمیل گردد. باتوجه‌به نوشته فرونشست زمین که همه بناهای تاریخی را تهدید می‌کند، حالت مسجد سید و حمام علی‌قلی آقا دلواپس‌کننده‌تر است؛ چراکه زمین این منطقه به علت آبرفتی بودن خاک، زیاد ضعیف‌تر از مناطقی همانند میدان نقش‌جهان یا اطراف زاینده‌رود است. بر پایه نظر کارشناسان، مرمت مسجد سید باید طی چند فاز انجام شود؛ ابتدا استحکام‌بخشی سازه‌ای، سپس مرمت بنای مهم و در مرحله آخر تزیینات معماری. این عمل های نه‌تنها نیازمند همکاری همه نهادهای مرتبط است، بلکه تخصیص اعتبارات کافی نیز حیاتی است تا این بنای مورد قیمت نگه داری شود.»
محمدعلی ایزدخواهتی، مدیرعامل سازمان نوسازی و بهسازی شهر اصفهان
«در خصوص مسجد سید جلسات بسیاری با همکاران شهرداری منطقه یک، اوقاف و میراث داشته‌ایم. چندین قضیه دراین‌خصوص اهمیت به سزایی دارد. قضیه فرونشست و نسبت آن با بناهای تاریخی تا این مدت ناشناخته است. جا دارد میراث‌فرهنگی به‌گفتن دستگاه حاکمیتی و متولی امر، به همراه دانشگاه‌ها و مشاوران فنی مهندسی، به راهکارهایی دست اشکار کنند و در اختیار مجریانی چون سازمان ما و دستگاه‌های اجرایی قرار دهند تا عمل های منطقی برای روبه رو داشته باشیم.»
ایزدخواهتی در ادامه گفت: «در خصوص مسجد سید باید او گفت که بنا موقوفه است و متولی نگهداری آن اداره اوقاف است. عمل مستقیم شهرداری برای هزینه بودجه شهر در یک بنای دارای متولی، زیاد آسان نیست. ما درمورد بناهای وقفی پیشنهادهایی به اوقاف داده‌ایم که اگر موافقت کنند و مدیریت شهری هم باتوجه‌به محدودیت‌های قانونی و مالی مشکلی نداشته باشد، می‌توان عمل های خوبی انجام داد.»
او پافشاری کرد: «همراهی و همسویی همه دستگاه‌ها ملزوم است. تنها شهرداری نمی‌تواند بناهای ارزشمندی چون مسجد سید را حفاظت کند. با لیاقت است همه متولیان امر، به‌اختصاصی خیرین، همکاری کنند تا بتوانیم عمل های مؤثری را رقم بزنیم. این همسوسازی ماموریت متولیان مهم یعنی اوقاف و میراث‌فرهنگی است. ما نیز در حد توانمان در خدمت خواهیم می بود و از هیچ همکاری کوتاه نمی‌کنیم.»
حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدحسین بلک، مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان اصفهان فرمود: «در حالت جاری، مسجد به یک سری عمل های ترمیمی و بازسازی نیاز دارد، خصوصاً در قسمت ساختمان. خوشبختانه عزیزان ما در میراث‌فرهنگی باتوجه‌به قابلیت‌های اعتباری که در اختیار دارند، داخل عمل شده‌اند. هر نوع عملیات مرمتی نیز باید توسط افرادی انجام شود که کاملاً منطبق با مطرح‌ها و اصول مرمت باشند.»
او گفت: «متأسفانه در چند سال تازه، اعتبارات ما در این حوزه تقریباً به صفر رسیده است. به‌اختصاصی در شهرستان اصفهان که یکی از با اهمیت ترین آثار تاریخی ما در آن قرار دارد. ما از بودجه‌های مرتبط با تملک دارایی‌ها و عمل های ساختمانی کاملاً نصیب بوده‌ایم. این اماکن تاریخی فاقد درآمد اقتصادی پایدار می باشند و درآمدهای مؤثر فرد دیگر هم ندارند؛ به این علت نیاز است که کلیه دستگاه‌ها در این عرصه همکاری و شراکت کنند. میراث‌فرهنگی نیز تحت نظارت خود، برخی عمل های را اغاز کرده است، هرچند سطح انتظارات برای تخصیص اعتبارات استانی تا این مدت برآورده نشده است.»
مدیرکل اوقاف و امور خیریه استان اصفهان در ادامه گفت: «با این که این نوشته چندین دفعه از طریق رسانه‌ها گفتن شده و مسئولین نیز از نزدیک بازدیدهایی انجام داده‌اند، تا بحال تغییری جدی مشاهده نشده است. امیدواریم تا آخر سال جاری، بخشی از این اعتبارات فراهم شود. مسجد سید دارای تولیتی است که سال‌ها است از مراجع قانونی اقداماتی صورت‌گرفته و افرادی که متولی می باشند، عملاً نشان داده‌اند که امکان اداره این حالت را ندارند. اداره اوقاف نیز به معنی واقعی تولیت را بر مسئولیت ندارد، اگرچه متولیان آمادگی خود را برای همکاری در قسمت ساختمان اظهار کرده‌اند.»
او افزود: «مسجد دارای موقوفات و اموال مالی مشخصی هست، اما متأسفانه این حقوق در سال‌های قبل واگذار شده‌اند و منبع های کافی برای فراهم نیازهای جاری وجود ندارد. ما گزارش‌هایی درمورد مسجد سید و اماکن شبیه تهیه و به ستاد مرکزی منتقل کرده‌ایم. مسئولین نیز از نزدیک شرایط را بازدید کرده‌اند. خواست ما این است که اگر امکان حمایتملی یا کشوری وجود داشته باشد، بخشی از نیازهای جاری فراهم شود.»
حجت السلام بلک در آخر پافشاری کرد: «انتظار داریم برای این نوع عمل های، بودجه‌ای اختصاصی تعریف شود. در برخی شهرستان‌ها باوجود محدودیت‌های اعتباری، امکاناتی برای مساجد و بقاع متبرکه فراهم شده است، اما در شهرستان اصفهان شرایط اختصاصی‌تری حاکم است. پیشنهاد ما به مسئولین بودجه‌ای استان و عزیزان حوزه میراث‌فرهنگی این است که ضمن دقت به این نوشته، از ردیف‌های اعتباری حاضر نیز برای نیازهای این اماکن منفعت گیری کنند. امیدواریم با همکاری نهادهای مرتبط و مطرح قضیه در رسانه‌ها، مشکلات به نتیجه‌ای مطلوب برسد و شرایط بهبود یابد.»
امروز مسجد سید نه‌تنها یک بنای مذهبی که آیینه‌ای از هنر، تاریخ و هویت اصفهان است؛ هویتی که زیر سختی فرونشست و غفلت، ترک برمی‌دارد. این یادگار قاجاری با گنبدهای فیروزه‌ای و کتیبه‌های ظریف خود، قرن‌ها ناظر نماز، دعا و زندگی مردم این شهر بوده و با لیاقت آن است که باهمت همگانی، بار دیگر شکوه قبل‌اش را بازیابد. اگر امروز آستین همت بالا بزنیم، فردا نسل‌های آینده در سایه این گنبدها، داستان تلاش ما را خواهند شنید؛ و این بهترین میراثی است که می‌توان برای آنان به جا گذاشت.
دسته بندی مطالب
[ad_2]
منبع