کشف بی‌سابقه؛ اولین عکس مستقیم از لحظه تولد یک سیاره انتشار شد_اصفهانیا

اخترشناسان برای اولین‌بار توانستند عکس مستقیمی از یک سیاره نوزاد ثبت کنند که در بین حلقه‌های غبار و گاز یک ستاره جوان درحال شکل‌گیری است.

گروهی از پژوهشگران بین‌المللی با منفعت گیری از گسترش یافتهترین ابزارهای تصویربرداری تطبیقی موفق شدند فرایند تولد یک سیاره را به‌طور مستقیم مشاهده کنند. آنها در تحقیق خود، جریان گاز هیدروژنی را که به سطح این جرم تازه‌متولدشده سرازیر می‌شود، ردیابی کردند؛ کشفی که از نگاه جامعه علمی یک «لحظه تاریخی» محسوب می‌شود.

این کشف در منظومه ستاره‌ای WISPIT-2 انجام شده است؛ جایی که حلقه‌های متعدد غبار و گاز، شکاف‌هایی تشکیل کرده‌اند. اخترشناسان زمان‌ها این شکاف‌ها را به وجود سیارات نهان نسبت می‌دادند اما تا بحال مدرکی جدی برای این فرضیه در دست نبوده است. اکنون عکس تازه مشخص می کند یک سیاره در فاصله‌ای دور از ستاره میزبان، درست در مرکز یکی از این شکاف‌ها درحال تولد است.

جرم این سیاره که WISPIT 2b نام گرفته، نزدیک به پنج برابر جرم مشتری است و در فاصله‌ای معادل ۵۶ واحد نجومی از ستاره‌ خود قرار گرفته است.

ابزارهای منفعت گیری شده برای ثبت عکس تولد سیاره

این تیم پژوهشی به سرپرستی «لرد کلوز» (Laird Close) از دانشگاه آریزونا و «ریچل ون کاپلِوین» (Richelle van Capelleveen) از رصدخانه لیدن هلند، از چندین تلسکوپ قوی از جمله تلسکوپ ماژلان (Magellan Telescope) در شیلی، تلسکوپ دوقلو بزرگ آریزونا و تلسکوپ زیاد بزرگ رصدخانه جنوبی اروپا منفعت گیری کردند. ابزار کلیدی این پروژه، سامانه MagAO-X بوده که با اصلاح اغتشاشات جوی، امکان ثبت نوری به نام H-alpha را فراهم کرد. این نور اختصاصی وقتی ظاهر می‌شود که گاز هیدروژن با شدت بالا به سطح سیاره سقوط و پلاسما تشکیل می‌کند.

کلوز توضیح می‌دهد:

«وقتی که سیارات شکل می‌گیرند و رشد می‌کنند، گاز هیدروژن را از محیط اطراف خود جذب می‌کنند. هنگامی این گاز همانند آبشاری عظیم از فضا به سطح آنها برخورد می‌کند، پلاسما زیاد داغی تشکیل می‌شود که این تابش اختصاصی H-alpha را ساطع می‌کند. MagAO-X به‌طور خاص برای این طراحی شده که گاز هیدروژن درحال سقوط روی پیش‌سیاره‌ها را شناسایی کند و بتوانیم آنها را آشکار کنیم.»

به‌حرف های پژوهشگران، این کشف نه‌تنها یک معمای قدیمی درمورد منشأ شکاف‌های حلقه‌های غبار را حل می‌کند، بلکه عکس زنده‌ای از چیزی که ۴.۵ میلیارد سال پیش در منظومه شمسی ما رخ داده، اراعه می‌کند. آنها می‌گویند سیارات تازه‌کشف‌شده شباهت بسیاری به مشتری و زحل جوان دارند، هرچند زیاد پرجرم‌تر و دورتر از ستاره میزبان خود می باشند.

یافته‌های این مطالعه در نشریه The Astrophysical Journal Letters انتشار شده است.