نقدالی از مانع ها به عمد او گفت، نورصالحی هشدار افول تمدنی داد

اصفهان، شهر تاریخ و تمدن، این روزها نه با زنده بودن رودخانه حیات‌قسمت خود، که با یک هشدار جدی درمورد مرگ هویت تمدنی تیتر خبرها شده است. در اغاز ۱۸ مهرماه، روز زاینده‌رود، نشست نخبگانی مطالبه‌گران، به محلی برای مطرح صریح‌ترین و جنجالی‌ترین مطالبات عمومی تبدیل شد. مقامات ارشد اصفهان، ضمن کنار گذاشتن ادبیات دیپلماتیک مرسوم، با پذیرفتن ناکامی‌های ۲۵ ساله در مدیریت آب، خواستار یک راهکار فراقوه‌ای و عزم ملی برای جلوگیری از یک فاجعه انسانی و زیست‌محیطی شدند. از مطالبه صریح ورود دستگاه قضا برای مقابله با گسترش‌های غیراصولی تا اعتراف به مسئولیت جمعی اصفهانی‌ها در روبه رو مشکلات، این نشست نشان داد که صبر نخبگان اصفهان از خلف قولها لبریز شده و شهر به جستوجو کاری قاطعانه و ریشه‌ای برای احیای شریان حیاتی خود است.

رئیس شورای شهر اصفهان: مطالبه ورود دستگاه قضا و زاینده‌رود به گفتن قضیه ملی 

محمد نورصالحی، رئیس شورای اسلامی شهر اصفهان، با اشاره به سابقه طویل بحران زاینده‌رود، این قضیه را فراتر از یک چالش محلی دانست و خواستار عزم ملی شبیه دریاچه ارومیه شد.

ناکامی در اجرای فرامین رهبری و خلف قولهای ۲۵ ساله 

نورصالحی با مرور تاریخچه بحران، پافشاری کرد که حتی در سال ۱۳۸۰، مقام معظم رهبری در جمع مردم اصفهان، بر اهمیت نوشته زاینده‌رود به گفتن یک مسئله کلیدی پافشاری کردند. اما متأسفانه، به حرف های وی، علی‌رغم قول‌ها و قولهای مکرر مسئولان در دولت‌های گوناگون، پروژه‌های مرتبط با زاینده‌رود به سرانجام نرسیده و فردی پاسخگوی این حالت نیست.

رئیس شورای شهر با انتقاد از این که در سرزمین ما انگارً قرار نیست به قولها عمل شود، افزود که این مشکل نه‌تنها در نوشته زاینده‌رود بلکه در تعداد بسیاری از مسائل دیگر نیز مشاهده می‌شود و گسترش‌های غیراصولی و بدون دقت به حالت رودخانه، بهانه‌ای برای توجیه این حالت شده است.

پیامدهای زیست‌محیطی و افول هویت تمدنی فلات مرکزی 

نورصالحی با پافشاری بر تأثیر عمیق بحران بر زندگی مردم و به‌اختصاصی کشاورزان، به تشریح پیامدهای زیست‌محیطی پرداخت:

• تخریب فضای سبز: گزارش‌های شهرداری نشان‌دهنده خشک شدن درختان و از بین رفتن فضای سبز در غرب اصفهان و باغ‌های این منطقه است که وقتی مزیت این شهر در سرزمین می بود.

• تهدید جمعیتی: رئیس شورای شهر هشدار داد که اگر عمل جدی انجام نشود، فلات مرکزی ایران با جمعیتی نزدیک به پنج میلیون نفر، به‌مرور زمان خالی از سکنه خواهد شد. وی این حالت را به معنی افول هویت تمدنی و تاریخی این منطقه دانست.

لزوم ورود نظام قضایی برای پیگیری پروژه‌های مصوب 

نورصالحی در قدم عملی برای برون‌رفت از بحران، خواستار ورود نهادی قوی برای آخر دادن به بلاتکلیفی شد:

«نمی‌توان انتظار داشت که یک نفر به‌تنهایی مسئولیت پروژه‌های مصوب و دارای ردیف بودجه را متوقف کند یا تصمیمات کلان بگیرد… این قضیه باید به‌صورت جدی مورد واکاوی قرار گیرد. نظام قضایی می‌تواند با بسیج امکانات و تشکیل اسایش، به حل این مشکل پشتیبانی کند.»

او گفت: زاینده‌رود فقط به اصفهان یا فلات مرکزی مربوط نمی‌شود، بلکه باید همانند خشک شدن دریاچه ارومیه به گفتن یک قضیه و برتری ملی مورد دقت قرار گیرد.

رئیس اتاق بازرگانی: مسئولیت جمعی اصفهانی‌ها و آخر امید به پایتخت 

امیر کشانی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی استان اصفهان، در یک سخنرانی شجاعانه، ضمن دفاع از هویت تمدنی اصفهان، خواستار خودانتقادی و پذیرفتن مسئولیت جمعی شد.

هویت‌زدایی از قلب ایران و نقش محوری اصفهان 

کشانی با پافشاری بر این که هویت اصفهان با سبک‌های خاص در معماری، شعر، هنر، موسیقی، طنز و کسب‌وکار گره خورده و تعداد بسیاری از دستاوردهای علمی و فرهنگی ایران ریشه در این شهر دارد، اصفهان را «قلب ایران» نامید. وی با اشاره به تقدیم ۱۱ درصد شهدای کل سرزمین در دوران دفاع مقدس توسط اصفهان، بر نقش محوری این شهر در لحظات سرنوشت‌ساز تاریخ اصرار کرد.

نقد تصمیمات غلط داخلی و پذیرفتن مسئولیت مشکلات 

برخلاف جریان رایج، رئیس اتاق بازرگانی، مشکلات زاینده‌رود را فقطً به عوامل خارجی یا دولت‌های قبل نسبت نداد:

«هر اتفاقی که تا بحال در اصفهان رخ داده، چه خوب و چه بد، مسئولیت آن بر مسئولیت همه ماست؛ از من به‌گفتن رئیس اتاق بازرگانی گرفته تا همه افرادی که دور این میز می باشند. باید بپذیریم که مشکلات قبل و حال نتیجه تصمیمات و عمل های ماست.»

وی با انتقاد از نظاره‌گر بودن اصفهانی‌ها در برابر تصمیمات آب‌بر، به افتتاح پروژه بن- بروجن اشاره کرد که ۷۰ میلیون مترمکعب آب از منبع های اصفهان کاست، در حالی که ما فقط نظاره‌گر بودیم. او این چنین از گسترش صنایع آب‌بر و گسترش پروژه‌های مسکونی و صنعتی بدون دقت به حالت بحرانی زاینده‌رود انتقاد کرد.

 فراخوان خودکفایی و نقد بی‌توجهی تهران 

کشانی با یادآوری تذکر ۲۴ سال پیش رهبر معظم انقلاب درمورد مشکلات زاینده‌رود، صراحتاً نتیجه گرفت که «ما نباید به پایتخت امید ببندیم».

«هرگاه مشکلی برای تهران پیش می‌آید، همه امکانات سرزمین بسیج می‌شود، اما برای اصفهان هیچ توجهی صورت نمی‌گیرد… ما باید خودمان دست به کار شویم و برای حل مشکلات شهرمان عمل کنیم.»

وی خواستار ایفای نقش جدی نهادهایی چون شورای شهر، دادگستری و سازمان‌های مردم‌نهاد برای حل مسائلی همانند چاه‌های غیرمجاز و کشاورزی‌های خارج از ضوابط شد.

رئیس مجمع نمایندگان: مانع ها «به عمد» و لزوم نقشه راه اشکار 

حجت‌الاسلام محمدتقی نقدعلی، رئیس مجمع نمایندگان استان اصفهان، ضمن قبول جدی بودن بحران آب، از کوششهای خود در مجلس و قرارگاه آب برای از بین بردن مانع ها سخن او گفت و از کارشکنی‌های غیرمنطقی انتقاد کرد.

مقابله با تهمت زیاده‌طلبی و نقد مدیران قبل 

نقدعلی با اشاره به این که اصفهان سریعتر از دیگر مناطق خطر افتآب را حس کرده، این کوششها را مورد سوءتفاهم قرار داده و برخی اصفهانی‌ها را متهم به «زیاده‌طلبی» کرده‌اند. وی این تهمت را رد کرد و با انتقاد شدید از کارکرد برخی مدیران دولت‌های قبل (از جمله وزیر زمان نیرو که حاضر به برگزاری جلسه با نمایندگان اصفهان نبوده است)، از کوششهای دولت شهید رئیسی در پیگیری مسائل آب و برگزاری جلسات هفتگی در قرارگاه آب استانداری تقدیر کرد.

مانع ها غیرواقعی محیط‌زیستی و هشدار سه‌ماهه 

نماینده اصفهان، مانع ها اجرایی پروژه‌های حیاتی استان را با صراحت بیشتری زیر سوال برد:

• انتقاد از سازمان محیط‌زیست: حجت‌الاسلام نقدعلی با انتقاد از برخی مانع ها محیط‌زیستی که اجرای پروژه‌های آبی اصفهان (همانند سد کوهرنگ سه، بهشت‌آباد و سامانه دوم) را مختل کردند، او گفت: «برخی از این مانع ها غیرواقعی می باشند و به نظر می‌رسد برخی به طور به عمد مانع‌تراشی می‌کنند.» او از سازمان محیط‌زیست خواست تا به جای تمرکز بر مسائل غیرمرتبط، برای حل بحران آب شرب که حیات مردم را تهدید می‌کند، عمل کند.

• هشدار آب شرب: وی هشدار داد که اگر روال جاری ادامه یابد، در سه ماه آینده مناطقی همانند چهارمحال و بختیاری، یزد، کاشان، دلیجان و اصفهان با مشکلات جدی در فراهم آب شرب روبه رو خواهند شد.

نقشه راه ملی و بسیج همگانی 

نقدعلی پافشاری کرد که حل بحران آب نیازمند یک نقشه راه اشکار و عزم ملی است و این مشکل، یک قضیه بین‌استانی و بین چندین حوضه آبریز است. او گفت که نمایندگان از ابزارهایی همانند استیضاح وزیر نیرو نیز برای توقف برداشت‌های غیرمجاز بالادست منفعت گیری کرده‌اند، اما این کافی نیست و خواستار همکاری همه‌جانبه دستگاه‌ها، نهادها و نخبگان برای رفع کردن مانع ها و اشکار شدن تقسیم ماموریت های شد.

جمع‌بندی: راهکارهای نخبگان برای نجات زاینده‌رود 

نشست نخبگان اصفهان، با وجود مطرح اختلافات و ناکامی‌ها، بار دیگر بر اهمیت هویت زاینده‌رود برای بقای فلات مرکزی ایران پافشاری کرد و نشان داد که اصفهان در تلاش برای برون‌رفت از این بحران، دیگر به قولهای صرف دلخوش نیست و به جستوجو عمل عملی و قاطع است.

راهکارها و مطالبات کلیدی:

1. ورود فراقوه‌ای و قضایی: خواست رسمی برای ورود دستگاه قضا برای توقف گسترش‌های غیراصولی و پیگیری پروژه‌های آبی مصوب که با مانع‌تراشی به عمد روبه رو شده‌اند.

2. اصلاح رویه گسترش: توقف گسترش صنایع آب‌بر، پروژه‌های مسکونی تازه و مدیریت قاطعانه چاه‌های غیرمجاز و کشاورزی‌های خارج از ضوابط در استان.

3. تحول نگاه ملی: تلاش برای تبدیل بحران زاینده‌رود به یک برتری ملی و حیاتی شبیه دریاچه ارومیه.

4. بسیج داخلی: خودداری از امید بستن به پایتخت و اتکا به همت مردم و نخبگان اصفهان برای تدوین و اجرای برنامه‌های عملیاتی و منفعت گیری از ظرفیت نهادهای استانی همانند قرارگاه آب استانداری.