کوره‌های قوس الکتریکی فولاد مبارکه از احداث تا بیشترین رکوردهای تشکیل

عباس محمدی، مدیر تشکیل فولاد مذاب کوره‌های قوس الکتریکی فولاد مبارکه، در مصاحبه با خبرنگار فولاد، روال شکل‌گیری و تشکیل فزاینده در کوره‌های قوس الکتریکی فولاد مبارکه را تشریح کرده است. ماحصل این او مباحثه در ادامه آمده است:

در ابتدا قدری درمورد مقدار تشکیل این کوره‌ها در ابتدای راه‌اندازی سخن بگویید کنید.

واحد فولادسازی و ریخته‌گری فولاد مبارکه با ظرفیت طراحی اولیه ۲.۴ میلیون تن تختال در سال در اوج زمان جنگ تحمیلی احداث و تشکیل اولین ذوب با کوره شماره ۴ در شهریور ۱۳۷۰ اغاز شد. ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم در دی‌ماه ۱۳۷۱ رسماً با کلیه تجهیزات در ناحیه و به همراه همه واحدهای شرکت راه‌اندازی شد.

روال گسترش‌های این واحد چطور بوده است؟

شرکت فولاد مبارکه با انجام گسترش‌های متعدد در ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم از سال‌های سپس از راه‌اندازی، ضمن منفعت گیری از تکنولوژی‌های به‌روز دنیا، ظرفیت تشکیل را از ۲.۴ میلیون تن تختال در طراحی اولیه به ۳.۲ میلیون تن و سپس به ۴.۲ میلیون تن در سال‌های ۸۱ تا ۸۲ و در مرحله سپس به ۵.۴ میلیون تن در سال‌های ۸۶ تا ۸۷ و در نهایت به ۷.۲ میلیون تن تختال جاری افزایش داد.

با اهمیت ترین گسترش‌های انجام‌گرفته در این خلال این چندین سال کدام‌اند؟

این گسترش‌ها را می‌توان در چند قسمت تشکیل فولاد مذاب، متالورژی ثانویه و ماشین‌های ریخته‌گری خلاصه کرد.

تشکیل فولاد مذاب که شامل موراد ذیل است: ۱ – افزایش ظرفیت شارژ مواد به کوره‌های قوس و پاتیلی با نصب حجم بسیاری تجهیزات موادرسانی (نوار نقاله‌های متعدد)؛ ۲ – اصلاح شبکه جمع‌آوری دود کوره‌های قوس با نصب تعداد بسیاری غبارگیرهای مهم روی کوره و سقف فولادسازی به‌منظور کنترل پارامترهای زیست‌محیطی؛ ۳- اصلاح اساسی کلیه سیستم‌های آب‌رسانی کوره‌های قوس؛ ۴ – افزایش توان ترانس‌های کوره‌های قوس از ۹۰ به ۱۲۵ و 140MVA؛ ۵ – تحول سیستم تخلیه همه کوره‌های قوس الکتریکی از نوع سیفونی به نوع تخلیه از کف (EBT)؛ ۶ – ترقی سیستم تزریق اکسیژن با نصب دستگاه لانس‌های تزریق اکسیژن و گرافیت به محل دیواره کوره‌های قوس و اصلاح از محل دریچه سرباره؛۷ – افزایش دو برابر ظرفیت پاتیل‌های حمل سرباره.

 قسمت متالورژی ثانویه شامل موراد ذیل است: ۸ – احداث ۷ واحد کوره پاتیلی در چند مرحله (LF)؛ ۹ – راه‌اندازی واحد گاززدایی تحت خلأ RH؛ ۱۰ – اضافه کردن و بهینه‌سازی‌های متعدد جرثقیل‌های ۳۲۰ و ۱۱۰ تن.

قسمت ماشین‌های ریخته‌گری شامل موراد ذیل است: ۱۱ – انجام گسترش ماشین شماره ۲ و ۴ ریخته‌گری و بهینه‌سازی‌های دیگر ماشین‌ها؛ ۱۲ – راه‌اندازی ماشین ریخته‌گری شماره ۵ با قابلیت تشکیل تختال با ضخامت ۲۵۰ میلی‌متر و سپس ۳۰۰ میلی‌متر.

راه‌اندازی و منفعت‌برداری اولیه ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم با پشتیبانی کارشناسان ایتالیایی انجام گرفت؛ ولی نیروهای متخصص و کارآمد شرکت فولاد مبارکه با ضمانت، همت و پشتکار، به‌شدت دانش فنی ملزوم را کسب کردند و منفعت‌برداری و تعمیرات تجهیزات به‌طور کامل به تیم فولاد مبارکه محول شد؛ سپس در طی سالیان متمادی و با آینده‌نگری و درایت مدیران مجموعه و تلاش و تلاش کارکنان و متخصصان این شرکت، محصولات فولاد مبارکه از نظر کمّی و کیفی به نحو چشمگیری افزایش یافت و نیمی از تشکیل فولاد سرزمین به فولاد مبارکه تعلق یافت.

در این بازه وقتی چه پیروزی‌های فرد دیگر حاصل شده است؟

ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم با همکاری دیگر واحدهای ستادی و حمایتموفق به تشکیل فولادهای اختصاصی مورداستفاده در لوله‌های انتقال نفت‌ترش با استانداردAPI، فولادهای بدنه ماشین، فولادهای میکروآلیاژی با کاربردهای خاص، فولاد IF، فولادهای الکتریکی و در نهایت فولاد زنگ‌نزن و تعداد بسیاری گریدهای فولادهای اختصاصی شد که افت شدید وابستگی سرزمین به واردات را به جستوجو داشت.

این چنین در سالیان قبل فعالیت‌های گسترده‌ای در عرصه بومی‌سازی مواد، قطعات یدکی و تجهیزات صورت گرفته، به‌نحوی‌که اکنون زیاد تر قطعات یدکی موردنیاز، مواد و قطعات اختصاصی نسوز از داخل سرزمین فراهم می‌گردد.

صنعت فولاد می‌تواند به لحاظ زیست‌محیطی برای حوالی خود مشکل‌ساز باشد. برای جلوگیری از ابراز این چنین مشکلی چه اقداماتی در قسمت کوره‌های قوس الکتریکی فولاد مبارکه انجام شده است؟

ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم در عرصه فولاد سبز و حفاظت از محیط‌زیست با نصب تجهیزات غبارگیرهای تازه و این چنین افت قابل‌دقت مصرف آب به پیروزی‌های چشمگیری دست یافته است. صنایع فولادی اگر مدیریت نشوند، ذاتاً می‌توانند آلایندگی بسیاری داشته باشند؛ اما ازآنجاکه مسائل زیست‌محیطی دغدغه همیشگی شرکت فولاد مبارکه بوده، با برنامه‌ریزی کلان در راستای افت تشکیل غبار، این شرکت با منفعت‌گیری از تکنولوژی روز و منفعت گیری از سیستم‌های مکنده زیاد قوی در مسیر افت آلایندگی قدم‌های مؤثری برداشته است و با اتخاذ استراتژی آینده‌نگری و تطبیق خود با استانداردهای روز دنیا، درصدد است که به تشکیل فولاد سبز دست یابد.

امروزه تشکیل حداکثری با قیمت همه‌شده و ضایعات کمتر یکی از راهبردهای اساسی در صنعت فولاد است. شما در این عرصه چه کار کرده‌اید؟

در عرصه افت مصارف و ضایعات و بهبود منفعت‌وری فرایندها، ناحیه فولادسازی موفق به افت قابل‌دقت مصرف اقلام پرهزینه شامل الکترود گرافیتی و مواد و قطعات نسوز شده است؛ به‌نحوی‌که در عرصه مصرف مواد نسوز شرکت فولاد مبارکه به‌گفتن الگو در صنعت تشکیل فولاد در دنیا نقل است.

در سال‌های تازه فولادسازان از افتانرژی زیاد متضرر شده‌اند. این حالت برای شما در جایی که ناظر بیشترین مقدار مصرف انرژی هستیم چطور است؟

با دقت به تشدید محدودیت‌های انرژی الکتریکی و گاز طبیعی در سال‌های تازه، ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم جهت جلوگیری از نوسانات شدید قیمت‌های محصولات تخت در بازار و نگه داری تداوم تشکیل پایدار در نورد گرم و حمایتاز مصرف‌کنندگان داخلی با اراعه راهکارهای هوشمندانه و تکیه به اندوخته‌های انسانی متعهد و متخصص ناحیه، تشکیل خود را در ماه‌های بدون محدودیت انرژی به ۳۰ درصد بالاتر از ظرفیت طراحی رسانده است که خود برگ زرین فرد دیگر بر افتخارات این ناحیه عظیم است. امیدواریم با راه‌اندازی کامل نیروگاه‌های فولاد مبارکه بتوانیم با همدلی هرچه زیاد تر همکاران در همه نواحی فولاد مبارکه و مخصوصاً ناحیه فولادسازی و ریخته‌گری مداوم، بدون دغدغه در حوزه انرژی، به کار تشکیل و گسترش اقتصادی همت گماریم.

ذکر این مسئله خالی از لطف نیست که ظرفیت اولیه تشکیل مذاب در فولاد مبارکه ۲.۴ میلیون تن در سال بوده است. با این حساب اگر مشکل خاصی در فرایند وجود نداشت، در هر ۲۴ ساعت ۳۶ ذوب در کوره های قوس الکتریکی تشکیل می شد؛ این در حالی است که امروز ظرفیت تشکیل در این کوره ها به رکورد ۱۶۲ ذوب در ۲۴ ساعت و رکورد ماهانه تشکیل به ۸۲۴ هزار تن که از ظرفیت اسمی واحد زیاد فراتر است افزایش یافته است. چنانچه محدودیت های انرژی در سال ۱۴۰۲ وجود نداشت، ما ناظر تولیدی فراتر از ۷.۲ میلیون تن فولاد مذاب در فولاد مبارکه بودیم.