تلاش مشترک برای هوای پاک

صدور دستور توقف مازوت‌سوزی در سه نیروگاه «شازند»، «کرج» و «اصفهان» با استقبال افکار عمومی و تعداد بسیاری در این سه شهر، به‌اختصاصی در کلان‌شهر اصفهان، روبرو شد. اما تا این مدت چند هفته از این نوشته نگذشته می بود که خبرها و تصاویر، حکایت از اغاز مازوت‌سوزی محدود در نیروگاه شهید منتظری اصفهان می‌کرد. این وعده به علت ناترازی انرژی و افزایش سختی بر قسمت نفت و نیرو برای افزایش تشکیل، تبدیل برگشت سوخت مازوت به اصفهان شد.

از روز جمعه، یک واحد از هشت واحد این نیروگاه اغاز به سوزاندن مازوت کرد که به معنی سوزاندن یک میلیون و نیم لیتر مازوت در روز است. سال‌ها است آلودگی هوای اصفهان به یکی از چالش‌های زیست‌محیطی تبدیل شده و با اغاز فصل سرد سال به اوج خود می‌رسد. بااین‌حال، در این سال‌ها نبوده است تدبیر ملزوم نتوانسته به افت آن کمکی کند. حتی قولهای دولت برای عدم سوزاندن مازوت در کلان‌شهرهایی که از آلودگی رنج می‌برند هم محقق نشد.

احتمالا عدم وجود زیرساخت‌های مناسب برای منفعت گیری از سوخت‌های پاک‌تر و نبوده است برنامه‌ریزی دقیق برای جایگزینی سوخت، از دلایل این خلف قولها باشد؛ اما آنچه در این بین از دست خواهد رفت، قطعاً سلامت شهروندان است و این بهایی است که مردم باید برای قطع‌نشدن برق یا تحمل بی‌برقی بپردازند.در سال‌های تازه، تدوین مصوباتی همانند مطرح جامع افت آلودگی هوای اصفهان و قانون «نفس» (قانون هوای پاک) اگرچه هدفی جز افت آلودگی نداشته، اما اصفهان رکورددار بیشترین روزهای آلوده و کمترین روزهای پاک و سالم بوده و به اتکای اجرای قوانین کاغذی، جایگاه خود را به‌گفتن آلوده‌ترین کلان‌شهر سرزمین نگه داری کرده است. اگر به‌دقت نگاه کنیم، بخصوص در روزهایی که مازوت در بین نبوده است، آلودگی هوای اصفهان تا حد ناسالم برای عموم و فراتر از آن افزایش‌یافته است.

واقعیتی که مشخص می کند دلایل آلودگی هوای اصفهان زیاد تر از او گفت و گو مازوت‌سوزی است و نقش آن در بین دیگر آلاینده‌های ثابت و متحرک می‌تواند کمتر هم باشد. هزاران خودروی فرسوده به‌صورت تک‌سرنشین به طور روزانه در سطح شهر تردد می‌کنند. اگر به این خودروها، اتوبوس‌ها و ناوگان فرسوده حمل‌ونقل عمومی را هم اضافه کنیم، می‌توان تخمین زد که چه سهمی از آلودگی به این خودروها مربوط می‌شود.

از طرفی، سوخت خودروها نیز از کیفیت ملزوم برخوردار نیست و در آلودگی هوای اصفهان نقش مهمی دارد. علاوه بر این، صنایع آلاینده و وجود کوره‌های آجرپزی در شعاع ۵۰ کیلومتری شهر نیز به این معضل دامن می‌زنند. سال‌ها است که او گفت و گو خروج این صنایع از محدوده کلان‌شهر اصفهان نقل شده، اما در عمل عمل مؤثری صورت نگرفته است. 

کوره‌هایی که گاه شب تا صبح، در وقتی که هیچ خودرویی در شهر حرکت نمی‌کند، هوا را آلوده می‌کنند و صبح با اتفاق وارونگی جلوی نفس و دید مردم را می‌گیرند. به هر ترتیب، این منبع های آلاینده سال‌ها است که در اصفهان وجود دارند و تا این مدت برنامه مناسبی برای افت یا از بین بردن آن شکل نگرفته است. پیش از همه چیز، مسئولان استانی و شهری اصفهان باید بر پایه قوانین و مطرح جامع به ماموریت های و مسئولیت‌های خود عمل کنند و برای نگه داری سلامت شهروندان در افت سهم هر کدام از این آلاینده‌ها عمل کنند.

اندوخته‌گذاری در قسمت انرژی‌های تجدیدپذیر و جایگزینی سوخت‌های پاک، جلوگیری از گسترش صنایع آلاینده، خروج کوره‌های آجرپزی و برخی واحدهای تولیدی آلوده‌کننده از محدوده شهر، منفعت گیری از فیلتر در خروجی مشعل‌ها و واحدهای نیروگاهی و صنایع بزرگ، خروج خودروهای فرسوده از چرخه ترددهای شهری و افزایش کیفیت حمل‌ونقل عمومی و سوخت خودروها تنها بخشی از کارهایی است که در این سال‌ها باید انجام می‌شده؛ اما یا به فراموشی سپرده شده یا با اهمال و بی‌توجهی همراه بوده است.

در نهایت شهروندان هم باید به‌سلامت خویش بیش‌ازپیش اهمیت بدهند. تردد با خودروی تک‌سرنشین و منفعت گیری‌نکردن از حمل‌ونقل عمومی بیشتر از همه به خود آنها و سلامت اطرافیانشان صدمه می‌زند. احتمالا بر هر شهروندی بخصوص در فصل سرد سال واجب باشد تا از خودروی شخصی کمتر منفعت گیری کند و به سالم ماندن کیفیت هوای اصفهان پشتیبانی کند. از نظر دیگر شهروندان با افت مصرف انرژی می توانند به افت مازوت‌سوزی در اصفهان پشتیبانی کنند. در نتیجه می توان او گفت برای داشتن هوای پاک نیاز به تلاش مشترک است.