هنگامی قطار مکه به مقصد می‌رسد و قطار تهران-اصفهان تا این مدت در ایستگاه است

اصفهان امروز_عاطفه علیان:  در روزهای برگشت حجاج، فرودگاه‌ها تنها محل ورود مسافران نیستند؛ بلکه نقطه ورود خاطرات، روایت‌ها و قیاس‌ها هم می باشند. یکی از پررنگ‌ترین این روایت‌ها، توصیف قطاری است که زائران را در دل کویر عربستان، آرام و سریع، بین مکه و مدینه جابه‌جا می‌کند. سفری مختصر، ایمن، و مدرن، که اکنون برای برخی ایرانی‌ها نه فقط یک توانایی، بلکه یک قیاس تلخ است؛ قیاس‌ای بین آنچه هست و آنچه باید باشد.

در همین روزها، پروژه قطار سریع‌السیر تهران–قم–اصفهان، بعد از سال‌ها او گفت و گو و وعده، هم چنان در ایستگاه تصمیم‌گیری باقی مانده است. از موافقت‌های فنی و گزارش‌های کارشناسی عبور کرده، اما تا این مدت به خط اعتباری نهایی نرسیده. گره، نه در ریل که در مسیرهای موازی سیاست‌گذاری و مدیریت است.

 عربستان چه کرد که ما نکردیم؟

قطار الحرمین در عربستان، در ابتدا تنها یک پروژه حمل‌ونقل برای حجاج می بود. اما رفته‌رفته، تبدیل به ویترینی از برنامه‌ریزی ملی، جذب فناوری و نمایش کارآمدی شد. سعودی‌ها توانستند از دل یک مسیر زیارتی، الگویی از گسترش زیرساختی بسازند. از همکاری‌های بین‌المللی منفعت بردند، بدون آنکه خطوط قرمز فرهنگی‌شان را نادیده بگیرند.

حتی تصمیمی چون به‌کارگیری رانندگان زن در این پروژه، که وقتی در عربستان یک تابو برداشت می‌شد، در چارچوب همان پروژه به‌نوعی بازطراحی اجتماعی انجامید. آنها از ریل، فقط برای جابه‌جایی مسافر منفعت گیری نکردند؛ برای جابه‌جایی عکس کشورشان در ذهن دنیا هم منفعت گیری کردند.

 اما در ایران، چرا این پروژه حیاتی است؟

برخلاف فکر رایج، قطار سریع‌السیر تهران–قم–اصفهان، پروژه‌ای لوکس نیست؛ بلکه ضرورتی راهبردی است برای جواب به پنج نیاز مهم سرزمین:

۱. تمرکز جمعیتی و اقتصادی: این کریدور ریلی، شاه‌راه ارتباطی نیمی از اقتصاد ملی است. هر روز تأخیر در گسترش‌اش، به معنی اتلاف اندوخته، زمان و انرژی در جاده‌ها و فرودگاه‌ها است.

۲. صرفه‌جویی در انرژی و افت تلفات جاده‌ای: با بحران انرژی و سوانح رانندگی، راه‌حل‌های فناورانه در حمل‌ونقل دیگر انتخاب نیستند؛ الزام‌اند.

۳. توزیع عادلانه زمان‌ها: با پیوند نقاط کمتر گسترش‌یافته به این ریل، اندوخته‌گذاری و خدمات از مرکز به حوالی تسری می‌یابد.

۴. تحکیم اندوخته اجتماعی: اجرای موفق پروژه‌ای در این ابعاد، امید عمومی را احیا می‌کند و مطمعن به توان ملی را افزایش می‌دهد.

۵. رقابت منطقه‌ای: در حالی‌که عربستان، ترکیه، امارات و حتی قطر در حال اتصال اینده ان ها به ریل‌های پرسرعت‌اند، ایران نباید بازنده این رقابت ژئو‌اکونومیک باشد.

ریل گسترش، اراده می‌خواهد؛ نه فقط اعتبار

آیا این پروژه، فقط به بودجه نیاز دارد؟ قطعاً نه. بیشتر از بودجه، به هماهنگی و اراده نیاز دارد؛ به برتری‌بخشی واقعی، نه شعاری. به تداوم در پیگیری، نه قطع‌و‌وصل‌های فرساینده.

اگر امروز قطار مکه با غرور به مقصد می‌رسد، به این علت است که پشت آن، یک تصمیم راهبردی و همگرایی مدیریتی ایستاده. ما نیز می‌توانیم… اگر نخواهیم سال دیگر، باز هم حجاج‌مان روایت پیشرفت را از دیگر کشورها برایمان سوغات بیاورند، و ما هم چنان در ایستگاه بمانیم؛ ایستگاهی با نام “زمان ازدست‌رفته”.