خبری خوب از راه دور برای صنایع

با اغاز منفعت‌برداری فاز نخست پروژه انتقال آب از دریای عمان، برداشت صنایع بزرگ اصفهان از زاینده‌رود متوقف خواهد شد. اما مسئولان و نمایندگان هشدار خواهند داد بدون اجرای کامل فاز دوم، این پروژه کمکی به احیای رودخانه و فراهم نیاز کشاورزی و محیط‌زیست نخواهد کرد و این خبر تنها برای صنایع استان خوب است و مردم تا جریان دائمی زاینده‌رود و احیای تالاب گاوخونی هم چنان چشم انتظارند.

مهدی جمالی‌نژاد، استاندار اصفهان روز قبل از منفعت‌برداری موفق فاز نخست انتقال آب دریای عمان به استان خبر داد و او گفت: در این فاز، ۷۰ میلیون مترمکعب آب شیرین‌شده داخل شبکه صنایع بزرگ استان شد و به همین علت، قطع برداشت آب از زاینده‌رود توسط صنایع اغاز شده است.

او با اصرار بر این که هیچ گسترش جدیدی در صنایع آب‌بر و آلاینده در اصفهان شکل نخواهد گرفت، خبرداد این پروژه شامل نزدیک به ۸۰۰ کیلومتر خط انتقال، ساخت مخازن، ایستگاه‌های پمپاژ و تجهیزات وابسته بوده و در ادامه فاز دوم آن اجرا خواهد شد.

آبی که فعلاً از عمان نیامده!

اگرچه مسئولان استان می‌گویند آب به برخی صنایع رسیده، اما حامد یزدیان، نماینده مردم اصفهان در مجلس، اصرار می‌کند:آبی که اکنون به برخی صنایع رسیده، مربوط به انتقال مستقیم از دریای عمان نیست، بلکه فعلاً آبی است که از مسیر خلیج فارس و از طریق استان‌های یزد و کرمان تا سیرجان آمده و به‌صورت موقت خریداری شده است. تا این مدت فاز انتقال از دریای عمان به سیرجان تکمیل نشده است.

یزدیان پافشاری می‌کند که منفعت گیری موقت از آب خریداری‌شده کاری موقتی است و پروژه مهم وقتی معنی دارد که انتقال ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب به شکل پایدار و جدا گانه به اصفهان انجام شود.

مقصد اولیه: توقف برداشت صنایع از زاینده‌رود

یزدیان با اشاره به صدمه‌های داخل شده به کشاورزان و محیط‌زیست طی سال‌های قبل او گفت:

مقصد مهم این پروژه، توقف برداشت صنایع از زاینده‌رود است؛ چراکه صنایع از مهم‌ترین مصرف‌کنندگان آب این حوضه بوده‌اند و جهت تنش‌های اجتماعی و زیست‌محیطی بسیاری شده‌اند.

او او گفت: اجرای این پروژه، مطالبه‌ای عمومی می بود که با شراکت و اندوخته‌گذاری صنایع بزرگ از جمله فولاد مبارکه، پالایشگاه اصفهان، شهرداری و اتاق بازرگانی در حال پیشرفت است.

فاز دوم؛ شرط احیای رودخانه

نماینده مجلس تصریح کرد: فاز دوم پروژه، یعنی انتقال از دریای عمان به سیرجان تا این مدت اجرایی نشده و اجرای ناقص پروژه، تنها صنایع را از زاینده‌رود بی‌نیاز می‌کند، اما سهمی در احیای رودخانه نخواهد داشت.

او افزود: اگر پروژه در همین مرحله باقی بماند، پشتیبانی شایانی به کشاورزی و محیط‌زیست نخواهد شد و امکان تخصیص آب برای شرب و احیای اکوسیستم وجود ندارد.

یزدیان هشدار داد: «هرگونه پچ پچ برای تعویق یا توقف فاز دوم، از دید ما مردود است. این پروژه باید تا انتها اجرا شود و ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب به‌طور کامل و با خط انتقال جدا گانه به استان منتقل گردد.»

نگرانی درمورد توقف پروژه و وابستگی به آب خریداری‌شده

یزدیان نسبت به تداوم خرید آب از استان‌های دیگر هشدار داد و او گفت:اگر این پروژه به خرید آب برای از بین بردن نیاز صنایع محدود شود و وابستگی به خطوط انتقال دیگر استان‌ها همانند یزد و کرمان باقی بماند، خطرات بسیاری در آینده خواهیم داشت. توانایی نشان داده است که این خطوط مدام با چالش قیمت و تامین آب مواجه می باشند.

کشاورزان بی منفعت از آب انتقالی

یزدیان او گفت: قسمت عمده سهام پروژه متعلق به شرکت فولاد مبارکه و پالایشگاه اصفهان است. بخشی نیز به شهرداری و اتاق بازرگانی تعلق دارد. در صورت توقف پروژه، این سهامداران می باشند که سود خواهند برد، اما مردم و کشاورزان هم چنان نصیب خواهند ماند.

او اصرار کرد: انتقال ۵۰ تا ۷۰ میلیون مترمکعب آب تنها نیاز صنایع را فراهم می‌کند و دردی از کشاورزی و مردم دوا نمی‌کند.

سهم ناچیز آب صنایع در نجات زاینده‌رود

یزدیان اظهار داشت: «هم‌اکنون برخی استان‌ها، گسترش صنعت در اصفهان را عامل خشکی زاینده‌رود می‌دانند، اما حقیقت این است که برداشت بی‌رویه در بالادست نقش کلیدی دارد. یقیناً قطع وابستگی صنایع به رودخانه، قدم مهمی برای از بین بردن این سوءبرداشت است.»

توانایی کوهرنگ؛ رود تا این مدت خشک است

در نظر دیگر، ابوالفضل قربانی، عضو شورای شهر اصفهان پیش از این حرف های می بود؛ این که با ۵۰ یا ۷۰ میلیون مترمکعب آب انتقالی از دریای عمان، زاینده‌رود احیا شود، اطلاعات غلطی است که به مسئولان داده شده. این مقدار آب تنها برای مصرف صنایع کافی است و سهمی برای محیط‌زیست یا کشاورزی باقی نمی‌ماند.

او با هشدار درمورد خطر مرگ زاینده‌رود او گفت: مرگ زاینده‌رود یعنی مرگ تمدن و تاریخ اصفهان.

کارشناسان محیط زیست نیز با یادآوری توانایی انتقال آب از تونل‌های کوهرنگ یک و دو در دهه‌های ۳۰ و ۶۰، نسبت به پیروزی این پروژه ابراز تردید دارند.

«آب آمد، اما زاینده‌رود تا این مدت خشک است.» علت آن‌ هم مدیریت ناپایدار مصرف، گسترش بی‌رویه صنعت و کشاورزی، و نبوده است عدل آبی در کل حوضه آبریز است.

 قدم نخست خوب، اما آخر راه نیست

پروژه انتقال آب از دریای عمان به اصفهان، بدون تردید یکی از بزرگ‌ترین مطرح‌های آبی سرزمین است و اجرای آن در فاز نخست پیروزی‌آمیز بوده، اما مردم، کشاورزان و فعالان محیط‌زیست انتظار دارند پروژه تا انتها اجرا شود و اثرات آن نه‌تنها در صنعت، بلکه در زندگی عمومی و احیای زاینده‌رود دیده شود.

فعلاً، زیاد تر آنچه رخ داده، اغاز کار است و نه آخر راه.