اصفهان تا این مدت شهرداری بافت تاریخی ندارد

سید محمد حسینی دهقی: در حالی‌ که شهرهای تاریخی سرزمین یکی‌ بعد از فرد دیگر ساختار جدا گانه مدیریت بافت تاریخی خود را راه‌اندازی کرده‌اند، اصفهان با وجود تصویب این عمل در دوره قبل شورای شهر، تا این مدت در مسیر اجرا تأخیر دارد. ماجرای گذر کمر زرین، تنها یکی از زنگ‌های خطری است که ما را به آینده‌ای دلواپس‌کننده هدایت می‌کند؛ آینده‌ای بدون قبل.

اصفهان، شهر نقش‌جهان و گنبدهای لاجوردی، نه‌فقط یک شهر، بلکه قلب تپنده‌ میراث فرهنگی ایران است. بافت تاریخی این شهر، در گستره‌ای بیشتر از ۴ هزار هکتار، مجموعه‌ای بی‌نظیر از آثار اسلامی، صفوی، قاجاری و معماری مردمی است که هر گوشه‌اش، سندی از تاریخ این سرزمین است. با این حال، مدیریت این بافت مورد قیمت هم چنان دچار افتساختاری است و این در حالی‌ است که تأسیس «شهرداری منطقه بافت تاریخی» در دوره قبل شورای شهر به تصویب رسیده می بود، اما تا بحال داخل فاز اجرایی نشده است.

برخلاف اصفهان، شهرهایی همانند یزد، شیراز، سمنان و گرگان سال‌ها است که شهرداری اختصاصی بافت تاریخی دارند و برخی شهرها همانند دزفول نیز در حال راه‌اندازی آن می باشند. با وجود این، اصفهان – که در همه شاخص‌ها، نه‌تنها پیشتاز که الگو بوده – از این قافله عقب مانده است. حتی اگر همین امروز شهرداری اختصاصی بافت تاریخی در اصفهان راه‌اندازی شود، باز هم دیر است؛ دیر اما ملزوم.

ماجرایی که چند روز پیش در گذر کمر زرین اتفاق افتاد، مثالای گویا از این الزام است. این فقط یک نمونه از ده‌ها مداخله در سال‌های تازه در بافت تاریخی است. پروژه‌های عمرانی بدون هماهنگی، تخریب خانه‌های تاریخی، تحول نماها، نوسازی بی‌رویه و ناهماهنگ و… همه در سایه نبوده است ساختار تخصصی و نظارت‌محور رخ می‌دهد. اکنون، هیچ واحد تخصصی در بدنه مدیریت شهری مسئولیت کامل حفاظت از بافت تاریخی را برعهده ندارد. سازمان نوسازی، مناطق شهرداری و میراث فرهنگی، هرکدام بخشی از اختیار را دارند، اما هیچ‌کدام به طور مستقیم نیستند.

تأسیس شهرداری اختصاصی بافت تاریخی، به معنی آخر دادن به این پراکندگی و تشکیل یک نهاد تخصصی، پاسخگو و شفاف است. نهاد مستقلی که بتواند با منفعت گیری از کارشناسان مرمت، شهرسازی تاریخی، باستان‌شناسی و گردشگری، تصمیماتی بگیرد که نه‌تنها به سود میراث فرهنگی، بلکه در خدمت اقتصاد شهری و صنعت گردشگری نیز باشد.

بافت تاریخی، تنها قبل ما نیست؛ آینده ما نیز هست. گردشگری پایدار، جذب اندوخته، خلق توانایی‌های شهری بی همتا و حتی تشکیل هویت شهری در نسل تازه، همه در گرو نگه داری این میراث است. از این‌رو، امروز دیگر «او گفت و گو در رابطه الزام» کافی نیست. اکنون زمان «عمل» است. اصفهان سزاوار ساختاری با لیاقت تاریخش است.

 فعال گردشگری