بیماری سالک چیست؟؛ علائم، درمان و پیشگیری

بیماری سالک یک بیماری پوستی است که از طریق نیش پشه‌ای به نام “پشه خاکی” منتقل می‌شود. این بیماری طبق معمولً در مناطق گرم و مرطوب دنیا همانند برخی نواحی ایران دیده می‌شود. سالک می‌تواند زخم‌هایی روی پوست تشکیل کند و در صورت عدم درمان، می‌تواند عوارض جدی به همراه داشته باشد. در این مقاله به توضیح علائم، راه حلهای درمان، پیشگیری و جواب به سوالات رایج درمورد این بیماری پرداخته می‌شود.

زیاد تر بخوانید: 

سالک چیست؟

سالک یک بیماری پوستی است که توسط انگل‌های خاصی به نام لیشمانیا تشکیل می‌شود. این انگل‌ها در بدن پشه‌های خاکی تکثیر می‌کنند و از طریق نیش این پشه‌ها به انسان منتقل خواهد شد. این بیماری طبق معمولً در مناطق گرمسیری و مرطوب به وجود می‌آید و در برخی مناطق ایران هم شیوع دارد.

انواع سالک

سالک به سه نوع گوناگون تقسیم می‌شود که هر کدام ویژگی‌ها و علائم خاص خود را دارند:

1. سالک جلدی (پوستی): این نوع سالک علتایجاد زخم‌های پوستی می‌شود که زیاد تر در صورت، دست‌ها و پاها ظاهر می‌شود.

2. سالک مخاطی-جلدی: این نوع نادرتر است و به بافت‌های داخلی بدن همانند بینی و دهان صدمه می‌زند.

   آخرین و جدیدترین اخبار سیاسی ، اقتصادی ، اجتماعی ، کارگری ، ورزشی، حوادث و سلامتی ، استان اصفهان و ایران را در وب سایت اصفهانیا دنبال کنید

3. سالک احشایی: این نوع، خطرناک‌ترین نوع سالک است که به کبد، طحال و دیگر اعضای داخلی صدمه می‌زند و در صورت عدم درمان می‌تواند کشنده باشد.

عامل انتقال بیماری سالک

پشه‌های خاکی که در شب‌های گرم و مرطوب فعال می باشند، عامل انتقال بیماری سالک می باشند. این پشه‌ها از خون انسان و حیوانات تغذیه می‌کنند و در زمان نیش زدن، انگل لیشمانیا را به بدن انسان منتقل می‌کنند.

بیماری سالک چطور منتقل می‌شود؟

انتقال بیماری سالک به انسان از طریق نیش پشه خاکی آلوده به انگل لیشمانیا صورت می‌گیرد. این پشه‌ها زیاد تر در مناطق گرم و مرطوب زندگی می‌کنند و در شب‌های گرم و مرطوب فعال می باشند. انسان‌ها از طریق تماس با این پشه‌ها در معرض خطر ابتلا به بیماری قرار می‌گیرند.

علائم سالک

سالک جلدی:

• تشکیل زخم‌هایی بر روی پوست، مخصوصاً در صورت، دست‌ها و پاها.

• زخم‌ها امکان پذیر کوچک اغاز شوند و بزرگ‌تر شوند، بدون این که درد بسیاری داشته باشند.

سالک مخاطی-جلدی:

سالک احشایی:

• تب بالا و طویل‌زمان.

• افت وزن شدید و بزرگ شدن کبد و طحال.

• مشکلات خونی و ضعف شدید بدن.

راه حلهای تشخیص سالک

پزشک برای تشخیص بیماری سالک طبق معمولً از زخم‌های پوستی مثالبرداری کرده و آن‌ها را زیر میکروسکوپ بازدید می‌کند تا انگل لیشمانیا را شناسایی کند. در صورت شک به سالک احشایی، آزمایش خون و دیگر تست‌ها می‌توانند پشتیبانی کنند.

عوارض سالک

اگر بیماری سالک درمان نشود، می‌تواند علتابراز مشکلات جدی همانند:

• اسکارهای پوستی دائمی که امکان پذیر زیبایی فرد را تحت تاثییر قرار دهد.

• صدمه به غشای مخاطی بینی و دهان که می‌تواند مشکلات تنفسی تشکیل کند.

• صدمه به اعضای داخلی بدن، همانند کبد و طحال، در نوع احشایی که امکان پذیر کشنده باشد.

درمان سالک

درمان بیماری سالک بسته به نوع آن متفاوت است. برای سالک جلدی، طبق معمولً از داروهای موضعی ضدانگلی منفعت گیری می‌شود که به‌طور مستقیم بر روی زخم‌ها اعمال می‌شود. در موارد شدیدتر، امکان پذیر داروهای ضدانگلی به‌صورت خوراکی یا تزریقی تجویز شوند.

در سالک مخاطی-جلدی، درمان‌ها شبیه سالک جلدی است، اما امکان پذیر نیاز به درمان‌های طویل‌زمان‌تری باشد تا اثرات بیماری به‌طور کامل از بین برود.

برای سالک احشایی که شدیدترین نوع آن است و به اعضای داخلی بدن همانند کبد و طحال صدمه می‌زند، درمان‌های خاصی با داروهای ضدانگلی به‌صورت خوراکی یا تزریقی انجام می‌شود. درمان سریع و به موقع این نوع بیماری برای نجات جان بیمار حیاتی است.

راه حلهای پیشگیری

برای جلوگیری از ابتلا به بیماری سالک، می‌توان از راه حلهای زیر منفعت گیری کرد:

• منفعت گیری از پشه‌بند در مناطق آلوده به پشه‌های خاکی.

• پوشیدن لباس‌های بلند و پوشاننده در زمان شب.

• منفعت گیری از اسپری‌های ضدحشره و داروهای دافع حشرات.

• افت مکان‌های تکثیر پشه‌های خاکی با تمیز نگه‌داشتن محیط‌های مرطوب.

سوال‌های متداول

 آیا بیماری سالک مسری است؟

نه، سالک از طریق نیش پشه خاکی به انسان منتقل می‌شود و از انسان به انسان انتقال نمی‌یابد.

آیا درمان خانگی برای سالک وجود دارد؟

درمان‌های خانگی امکان پذیر پشتیبانی‌کننده باشند، اما برای درمان قطعی و جلوگیری از عوارض جدی، بهتر است به پزشک مراجعه کرده و از داروهای تجویز شده منفعت گیری کنید.

آیا واکسنی برای پیشگیری از سالک وجود دارد؟

اکنون واکسنی برای پیشگیری از بیماری سالک وجود ندارد، اما با مراعات نکات پیشگیرانه می‌توان خطر ابتلا را افت داد.

سخن پایانی

بیماری سالک امکان پذیر دلواپس‌کننده به نظر برسد، اما خوشبختانه با تشخیص زودهنگام و درمان صحیح، می‌توان از عوارض آن جلوگیری کرد. برای نگه داری سلامتی خود و اطرافیانتان مهم است که از راه حلهای پیشگیری همانند منفعت گیری از پشه‌بند و اسپری‌های دافع حشرات در مناطقی که گمان ابتلا به این بیماری وجود دارد، غافل نشوید. اگر هر گونه علامتی شبیه سالک را مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید تا درمان سریع اغاز شود.