مردم قدرشناس و هنردوست اصفهان

اصفهان امروز_ راضیه چنگیز نائین:‌اصفهان در سوگ یکی از بزرگ‌ترین فرزندانش است؛ استاد محمود فرشچیان، نگارگر بی‌بدیل ایرانی که نامش با هنر و معنویت درآمیخته است. پیکر این استاد فقید بعد از انتقال از آمریکا، با شکوهی کم‌نظیر در زاد گاه خود تشییع شد؛ از فرودگاه شهید بهشتی تا هنرستان هنرهای قشنگ و سپس آرامگاه صائب تبریزی. مردمی که آمده بودند، نه‌تنها برای بدرقه یک هنرمند بزرگ، بلکه برای نشان‌دادن وفاداری دیرینه خود فرهنگ و هنر اصفهان گرد هم آمدند.

اصفهان شهری است که همیشه با هنر تعریف شده؛ از معماری و کاشی‌کاری گرفته تا خوشنویسی و نگارگری. در این شهر، هنرمندان هیچ‌گاه تنها نبوده‌اند. مردم اصفهان مدام با وجود پررنگ در کنار آنان نشان داده‌اند که هنر را بخشی از زندگی و هویت خویش می‌دانند. تشییع باشکوه استاد فرشچیان نیز ادامه همین سنت دیرپا می بود؛ سنتی که در آن مردم، قدردان آفرینندگان زیبایی‌اند.

محمود فرشچیان در سال ۱۳۰۸ در همین شهر به دنیا آمد و نخستین درس‌های هنر را در هنرستان هنرهای زیبای اصفهان فراگرفت. او با نبوغی کم‌نظیر، سنت نگارگری ایرانی را به اوج  رساند و با تلفیق روشهای نوین، جهانی نو در برابر چشم تماشاگر گشود. آثار او، از «عصر عاشورا» تا «ضامن آهو»، نه‌تنها در ایران، بلکه در جهان، نماد معنویت و زیبایی ایرانی شناخته شده‌اند. موزه‌ای اختصاصی برای او در مجموعه سعدآباد تهران، و نمایش آثارش در گالری‌ها و موزه‌های بین‌المللی، خود گواه جایگاه جهانی این هنرمند است.

بااین‌همه احتمالا مهم‌تر از دستاوردهای جهانی او، پیوند عمیقی است که تا آخرین لحظه با زاد گاه خود داشت. وصیت کرد که در اصفهان به خاک سپرده شود؛ آن هم در کنار آرامگاه صائب تبریزی، شاعر بزرگ. این انتخاب، معنایی نمادین دارد: پیوند شعر و نگارگری، و امتداد سنت‌های هنری ایران در زمان.

مراسم دیروز اما تنها یک وداع نبوده است. آنچه دیده شد، نمود‌ای از همبستگی فرهنگی و اجتماعی اصفهان می بود. مردمی که از اقشار گوناگون برای بدرقه آمده بودند، با حضورشان نشان دادند که هنرمند برای آنان فقط یک فرد نیست، بلکه بخشی از روح جمعی شهر است. این وجود پرشمار، یادآور حقیقتی مهم است: جامعه‌ای که قدر هنرمندان خود را بداند، آینده‌ای روشن‌تر خواهد داشت.

اما در کنار این شور و وجود، یک سوال جدی نیز به بین می‌آید: آیا تنها در روز وداع است که به یاد هنرمندان می‌افتیم؟ آیا بهتر نیست تا وقتی که زنده‌اند، آنان را پاس بداریم و حرمت بگذاریم؟ تعداد بسیاری از هنرمندان این دیار در سکوت و بی‌توجهی زیسته‌اند و تنها بعد از رفتنشان مورد تشکر قرار گرفته‌اند. تشییع باشکوه دیروز باید تلنگری باشد برای همه ما، برای مسئولان فرهنگی و برای مردم: قدر هنرمند را باید در زمان حیات دانست.

فرشچیان در طول عمر پربارش، با رنگ و نقش، پیوندی بین قبل و امروز برقرار کرد و روح ایرانی را در بوم‌ها جاری ساخت. دیروز که اصفهان پیکرش را بدرقه کرد، بیشتر از همیشه روشن شد که این شهر بی‌هنر و بی‌هنرمند، معنی حقیقی خود را از دست می‌دهد.

بدرقه استاد فرشچیان، نه فقط آیینی برای یک نگارگر جاودانه، بلکه درسی بزرگ برای ماست: هنرمندان را پیش از رفتنشان باید شناخت، گرامی داشت و در کنارشان ایستاد. این احترام، نه‌تنها حق آنان که ماموریت‌ای برای نگه داری هویت فرهنگی ماست