همه نسخه‌های F-4 Phantom_اصفهانیا

جنگنده‌ی افسانه‌ای F-4 Phantom II ساخت مک‌دانل داگلاس که در شاخه‌های گوناگون ارتش آمریکا خدمت کرده است، در نسخه‌های گوناگونی تشکیل شد تا مأموریت‌های متغیری را پوشش دهد؛ از برتری هوایی گرفته تا دعوا زمینی و شناسایی. هر نسخه از این جنگنده آمریکایی قابلیت‌های منحصربه‌فردی را به میدان نبرد آورد و خود را با نیازمندی‌های دائماً در حال تحول جنگ هوایی در دوران جنگ سرد و جنگ ویتنام تطبیق داد.

چند فروند F-4 Phantom در سراسر جهان باقی مانده است؟

بین سال‌های ۱۹۵۸ تا ۱۹۷۹، بیشتر از ۵,۰۰۰ فروند فانتوم ۲ ساخته شد (مطابق آمار موزه ملی نیروی هوایی ایالات متحده). از بین آن‌ها، برخی نسخه‌ها در تعداد بیشتری تشکیل شدند. در اینجا پنج نسخه‌ی مهم از فانتوم II معارفه شده‌اند که بر پایه تعداد تشکیل، از کم‌ترین تا بیش‌ترین رتبه‌بندی شده‌اند.

۵. F-4J

🔹 تعداد فروندهای تشکیل شده: ۵۲۲ فروند

F-4J یک نسخه‌ی دریایی از فانتوم می بود که به‌طور خاص برای عملیات روی ناوهای هواپیمابر طراحی شد و در خدمت نیروی دریایی و تفنگداران دریایی ایالات متحده قرار گرفت. مطابق گزارش Valiant Air Command، این نسخه نخستین پرواز خود را در مه ۱۹۶۶ انجام داد و با بهبود رادار و آویونیک‌ها، توانایی بیشتری در نبردهای هوابه‌هوا و مأموریت‌های دعوا زمینی نسبت به مدل‌های قبل خود اشکار کرد.

ویژگی‌های کلیدی:

• سال معارفه: ۱۹۶۶
• برد: ۱,۷۵۰ مایل دریایی (۲,۰۱۴ مایل / ۳,۲۴۱ کیلومتر)
• تعداد تشکیل شده: ۵۲۲ فروند

تجهیزبه رادار ارتقاءیافته، بهبود کارکرد موشک‌های هوابه‌هوا و ارابه فرود تحکیم‌شده برای عملیات از روی ناوهای هواپیمابر، کابین پرواز F-4J برای دید بهتر و مانورپذیری زیاد تر ارتقا یافته می بود. F-4J در مأموریت‌های حمایتزمینی و دفاع هوایی کارآیی و انعطاف‌پذیری خود را به نمایش گذاشت.

۴. F-4C

🔹 تعداد فروندهای تشکیل شده: ۵۸۳ فروند

F-4C یکی از نخستین نسخه‌های اف-۴ فانتوم برای نیروی هوایی ایالات متحده می بود که در اصل از مدل دریایی F-4B گرفته شده اما برای عملیات‌های مستقر در خشکی تطبیق داده شده می بود. این نسخه نقش حیاتی در جنگ ویتنام ایفا کرد و توانایی چندمنظوره فانتوم را به نمایش گذاشت.

ویژگی‌های کلیدی:

• سال معارفه: ۱۹۶۳
• برد پرواز: ۱,۶۱۵ مایل دریایی (۱,۸۵۸ مایل / ۲,۹۹۱ کیلومتر)
• تعداد تشکیل شده: ۵۸۳ فروند

F-4C که به علت استقرار اولیه‌اش در جنگ ویتنام شناخته می‌شود، یکی از نخستین جنگنده‌هایی می بود که قابلیت دعوا زمینی را با پروفایل برتر نبرد هوابه‌هوا ترکیب کرد. این هواپیما به موشک‌های راداری و مادون‌قرمز تجهیزمی بود و همین امر به آن برتری اختصاصی‌ای در درگیری‌های فراتر از دید مستقیم می‌داد.

۳. F-4B

🔹 تعداد فروندهای تشکیل شده: ۶۴۹ فروند

به‌گفتن نخستین نسخه‌ی تولیدی فانتوم، F-4B برای نیروی دریایی ایالات متحده طراحی و به‌گفتن یک جنگنده‌ی ناونشین در اغاز دهه ۱۹۶۰ داخل خدمت شد. این نسخه پایه و مبنا دیگر مدل‌های جنگنده فانتوم که در ادامه ساخته شدند را بنا نهاد و در جنگ ویتنام به‌طور گسترده به‌کار گرفته شد.

دلنشین است که این هواپیما ۱۵ رکورد جهانی پروازی ثبت کرد، از جمله رکورد مطلق شدت و رکورد مطلق ارتفاع.

ویژگی‌های کلیدی:

• سال معارفه: ۱۹۶۰
• برد پرواز: ۱,۷۵۰ مایل دریایی (۲,۰۱۴ مایل / ۳,۲۴۱ کیلومتر)
• تعداد تشکیل شده: ۶۴۹ فروند

مطابق گزارش Hickory Aviation Museum، جنگنده F-4B قسمت حیاتی عملیات‌های هوایی نیروی دریایی آمریکا می بود و در نقش‌های دفاع از ناوگروه، دعوا زمینی و شناسایی کارکرد برجسته‌ای داشت. این جنگنده قادر می بود انواع مهمات هوابه‌هوا و هوابه‌زمین را حمل کند، از جمله موشک‌های Sparrow و Sidewinder، و این چنین بمب‌ها. رادار قوی آن امکان شناسایی اهداف در برد بلند را فراهم می‌کرد و این ویژگی علتشد F-4B به یکی از توانمندترین جنگنده‌های زمان خود تبدیل شود.

۲. F-4D

🔹 تعداد فروندهای تشکیل شده: ۸۲۵ فروند

نسخه F-4D در واقع نسخه بهبود‌یافته‌ی مدل F-4C می بود که برای نیروی هوایی ایالات متحده بهینه‌سازی شده و با آویونیک پیشرفته و دقت بالاتر در بمباران همراه می بود. این مدل در نقش‌های برتری هوایی و دعوا زمینی، به‌اختصاصی در طول جنگ ویتنام، به دارایی ارزشمندی برای نیروی هوایی ایالات متحده تبدیل شد.

ویژگی‌های کلیدی:

• سال معارفه: ۱۹۶۶
• برد پرواز: ۱,۶۱۵ مایل دریایی (۱,۸۵۸ مایل / ۲,۹۹۱ کیلومتر)
• تعداد تشکیل: ۸۲۵ فروند

F-4D تجهیزبه سیستم‌های دعوا زمینی ارتقاء یافته، از جمله یک سامانه بمباران دقیق‌تر می بود که آن را به یک جنگنده-بمب‌افکن قوی بدل می‌کرد. این چنین این نسخه از فانتوم به سامانه‌های مقصد‌گیری مادون قرمز و رادار پیشرفته تجهیزشد تا هم در مأموریت‌های هوابه‌هوا و هم هوابه‌زمین کارکرد بهتری داشته باشد. این نسخه در جنگ ویتنام به‌شدت دچار عملیات شد و به برتری هوایی آمریکا پشتیبانی کرد.

۱. F-4E

🔹 تعداد تشکیل: ۱,۳۷۰ فروند

در صدر فهرست پرتیراژترین نسخه‌های F-4 Phantom II، مدل F-4E قرار دارد، نسخه‌ای ارتقایافته از F-4D که برای نخستین بار یک توپ داخلی M61 Vulcan به آن افزوده شد و توانمندیاش را در نبردهای نزدیک (داگ‌فایت) به‌شدت تحکیم کرد. این مدل ستون فقرات ناوگان جنگنده‌های نیروی هوایی آمریکا در دهه ۱۹۷۰ و بعد از آن شد.

ویژگی‌های کلیدی:

• سال معارفه: ۱۹۶۷
• برد پرواز: ۱,۶۱۵ مایل دریایی (۱,۸۵۸ مایل / ۲,۹۹۱ کیلومتر)
• تعداد تشکیل: ۱,۳۷۰ فروند

مطابق گزارش Royal Australian Air Force Association، نسخه F-4E فانتوم یک جنگنده چندمنظوره واقعی می بود که هم در مأموریت‌های هوابه‌هوا و هم در دعوا زمینی عملکردی بی‌نظیر داشت. با اهمیت ترین ترقی آن اضافه شدن توپ داخلی ۲۰ میلی‌متری می بود که کارآیی آن را در نبردهای هوایی تن‌به‌تن افزایش داد. این چنین این نسخه به آویونیک گسترش یافتهتر، سامانه‌های راداری بهبودیافته و دقت زیاد تر در بمباران تجهیزشد که آن را به یک نیروی مسلط در جنگ ویتنام و دیگر درگیری‌های دوران جنگ سرد تبدیل کرد.

میراث ماندگار F-4 Phantom II

میراث ماندگار فانتوم II در ارتش ایالات متحده با چندمنظوره بودن و قابلیت تطبیق‌پذیری بالایش در نسخه‌های گوناگون گره خورده است. از F-4J نیروی دریایی که برای عملیات از روی ناو هواپیمابر طراحی شده می بود تا F-4E به شدت مسلح، این هواپیما چندین دفعه و چندین دفعه توانایی خود را در میدان نبرد ثابت کرد.

هر نسخه نقشی کلیدی در شکل‌دهی به تاکتیک‌ها و قابلیت‌های نبرد هوایی در دوران جنگ سرد و بعد از آن ایفا کرد و تیراژ بالای تولیدشان نشانگر اهمیتشان می بود. امروز، فانتوم به‌گفتن یکی از موفق‌ترین جنگنده‌های تاریخ هوانوردی شناخته می‌شود و نسخه‌های آن هم چنان در نیروهای هوایی چندین سرزمین جهان در خدمت می باشند.